Από την Κέλλυ Φαναριώτη
Ήταν ακόμη παιδί όταν τα απογεύματα μετά το σχολείο τριγυρνούσε με τις παρέες του στην πάλαι ποτέ αστική συνοικία των Αθηνών, πέριξ της πλατείας Αμερικής. Τότε που στην Πατησίων υπήρχαν ακόμη αλάνες, ο μικρός Λεωνίδας περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του με τα παιδιά της γειτονιάς και ούτε που φανταζόταν πως κάποιες δεκαετίες αργότερα θα γινόταν ένας από τους κορυφαίους ογκολόγους στον κόσμο και θα διεύθυνε ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών για τον καρκίνο. Παρόλο που κανείς στην οικογένειά του δεν ήταν γιατρός, ο ίδιος είχε αποφασίσει από πολύ μικρή ηλικία πως όταν μεγαλώσει θα έσωζε ανθρώπους μέσα από τη δουλειά του. Ο στόχος της Ιατρικής επετεύχθη και τα χρόνια που σπούδαζε, ο πολυαγαπημένος του πατέρας διαγνώστηκε με λευχαιμία, ένα γεγονός που τον «λύγισε» προσωπικά και τον οδήγησε σε επαγγελματικά μονοπάτια που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα περπατούσε ποτέ.
«Λόγω του γεγονότος αυτού αποφάσισα να γίνω ογκολόγος και όχι καρδιολόγος όπως σχεδίαζα. Μέσα από την περιπέτεια υγείας του πατέρα μου διαπίστωσα ότι στον συγκεκριμένο κλάδο της Ιατρικής έπρεπε να γίνουν πολλά ακόμη. Ήθελα να προσφέρω σε ερευνητικό επίπεδο τις υπηρεσίες μου και πιστεύω πως έχουν αλλάξει πολλά από τότε. Φανταστείτε πως ο πατέρας μου έζησε με λευχαιμία επτά χρόνια. Αν η διάγνωσή του γινόταν σήμερα, με τα φάρμακα που έχουν βγει θα ζούσε 20 χρόνια», μου λέει χαρακτηριστικά.
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο τμήμα Ιατρικής του πανεπιστημίου Πατρών όπου και έκανε το δικτατορικό του, μετέβη στη Νέα Υόρκη για την ειδικότητά του στην Εσωτερική Παθολογία και ολοκλήρωσε την υποτροφία του στην Αιματολογία – Ογκολογία στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Το 2002 εντάχθηκε στο Ερευνητικό Κέντρο για τον καρκίνο “Robert H. Lurie” ως ο πρώτος αναπληρωτής διευθυντής του και από το 2014 έως σήμερα είναι διευθυντής του.
«Ήθελα να πάω στην Αμερική, ήταν κάτι που επιδίωξα, δεν προέκυψε τυχαία. Επέλεξα να φύγω διότι ήξερα πως θα είχα άλλες προοπτικές στην ιατρική έρευνα εκτός Ελλάδας και δεν το μετάνιωσα στιγμή», σημειώνει ο Δρ. Πλατανιάς επισημαίνοντας πόσο τον έχει βοηθήσει ο ελληνισμός του Σικάγο. “Νιώθω ευγνώμων για τη βοήθεια που έχω λάβει από τους Έλληνες του Σικάγο και ιδιαίτερα από την Ελένη Μπούση που πριν λίγα χρόνια δημιούργησε το Hippocratic Cancer Research Foundation μέσω του οποίου βοηθά οικονομικά τις έρευνες μας. Μόνο πέρυσι, συμπεριλαμβανομένου του ετήσιου Gala, κατάφεραν να μαζέψουν 3.5 εκατομμύρια δολάρια. Η συνεισφορά τους είναι παρά πολύ σημαντική”.
“Ο καρκίνος εξελίσσεται”
Η επιστήμη και ειδικότερα ο κλάδος της Ιατρικής έχει αναμφισβήτητα σημειώσει μεγάλη πρόοδο με αποτέλεσμα ασθένειες που κάποτε οδηγούσαν τον πάσχοντα με μαθηματική ακρίβεια στο θάνατο, σήμερα να είναι ιάσιμες. Το ερώτημα ωστόσο που προκύπτει από τα παραπάνω και που λίγο πολύ όλους μας έχει απασχολήσει, είναι για ποιο λόγο αφού η επιστήμη έχει κάνει άλματα, δεν έχει βρεθεί ακόμη θεραπεία για τον καρκίνο. «Ο καρκίνος δεν είναι μια οντότητα, μια αρρώστια μόνο. Είναι πολλά είδη και μορφές που έχουν διαφορετική συμπεριφορά και ανταπόκριση στις θεραπείες. Κάποιες μορφές του όπως για παράδειγμα ο καρκίνος του μαστού στα αρχικά στάδια θεραπεύονται πλήρως, κάποιες άλλες όχι. Είναι πάρα πολύ νωρίς ακόμη για να πούμε ότι η επιστήμη έχει νικήσει τον καρκίνο. Δε θα είναι κάτι μαγικό που θα συμβεί πολύ γρήγορα. Θα πάρει σίγουρα πολλά χρόνια αλλά βλέπουμε σημαντικές προόδους σε κάποια είδη», εξηγεί.
Σύμφωνα με τον δρα. Πλατανιά, η χημειοθεραπεία σε πολλές περιπτώσεις ασθενών έχει αποδειχθεί σωτήρια αλλά η μεγαλύτερη ελπίδα αυτή τη στιγμή είναι η ανοσοθεραπεία, η λήψη δηλαδή φαρμάκων που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και του επιτρέπουν να επιτεθεί στον καρκίνο. «Έχουμε δει μεγάλη πρόοδο με τα συγκεκριμένα φάρμακα που είναι και λιγότερο τοξικά από τη χημειοθεραπεία, τα τελευταία τρία χρόνια. Βέβαια όχι σε όλες τις περιπτώσεις. Το γιατί κάποια είδη καρκίνου ανταποκρίνονται στις θεραπείες και κάποια άλλα όχι, είναι ένα ερώτημα που μας ταλανίζει και ελπίζω να βρούμε σύντομα την απάντηση», λέει και προσθέτει: «Σκεφτείτε λίγο την ιστορία του καρκίνου, υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια από την αρχαία Αίγυπτο. Όπως εξελίσσεται ο ανθρώπινος οργανισμός, έτσι και τα καρκινικά κύτταρα με το πέρασμα του χρόνου δημιουργούν μηχανισμούς αντίστασης, γίνονται δηλαδή πιο ”έξυπνα”»
Ο ομογενής επιστήμονας υποστηρίζει ότι ο καρκίνος δεν είναι κάτι που μπορούμε να προλάβουμε, ωστόσο ακολουθώντας έναν τρόπο ζωής που περιλαμβάνει κατανάλωση υγιεινών τροφών, άσκηση και καθόλου κάπνισμα, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. «Το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, είναι καταστροφικό για τον ανθρώπινο οργανισμό. Επίσης, υπάρχουν ορισμένα είδη καρκίνου που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Η υγιεινή ζωή βοηθά σε πολλές περιπτώσεις, όμως, μπορούμε να δούμε κι έναν άνθρωπο που τρώει σωστά και δεν καπνίζει να εμφανίζει καρκίνο λόγω γενετικής προδιάθεσης, κληρονομικότητας και περιβαλλοντικών παραγόντων».
Ζήτημα οπτικής
Κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του κλήθηκε αρκετές φορές να ανακοινώσει σε ασθενείς ότι πάσχουν από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Όπως παραδέχεται, δεν ένιωσε καμιά στιγμή αμήχανα κι αυτό διότι στην Αμερική υπάρχει μια εντελώς διαφορετική αντίληψη γύρω από τον καρκίνο. «Θυμάμαι παλιότερα τους γιατρούς στην Ελλάδα να μην ανακοινώνουν στον ασθενή ότι νοσεί φοβούμενοι το πώς θα αντιδράσει. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Στην Αμερική τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο ασθενής αμέσως μαθαίνει τί του συμβαίνει κι αμέσως αναζητά λύσεις για να βοηθήσει τον εαυτό του με τις κατάλληλες θεραπείες. Δεν χρειάζεται πανικός. Ο καρκίνος δεν είναι θανατική καταδίκη, όπως ήταν παλιά». Η λευχαιμία με την οποία διαγνώστηκε ο πατέρας του όταν αυτός ήταν ακόμη φοιτητής, είναι κάτι που συνεχίζει να τον “ακολουθεί” μέχρι και σήμερα καθώς μέσα από τις έρευνές του μελετά τους τρόπους «τιθάσευσης» της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου. Μάλιστα, κάποιες από τις έρευνες αυτές έχουν βραβευθεί διεθνώς, ωστόσο, ρωτώντας τον ποια είναι η πιο συγκλονιστική στιγμή της επαγγελματικής του πορείας, η απάντηση που δίνει δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με αυτό που θα περίμενε κανείς να ακούσει από έναν επιστήμονα με τέτοιες περγαμηνές: «Η πιο συγκλονιστική στιγμή της καριέρας μου δεν έχει έρθει ακόμη. Θα είναι η στιγμή που μαζί με την ομάδα μου θα ανακαλύψουμε ένα φάρμακο που θα σώσει πάρα πολύ κόσμο από τον καρκίνο».