Από την Κέλλυ Φαναριώτη
Για πολλούς θεωρείται ο «γητευτής» του αχαρτογράφητου σύμπαντος, ένας άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην εξερεύνηση των πιο απώτερων φαινομένων της φύσης. Ο ίδιος, δηλώνει απλά υπηρέτης της επιστήμης του Διαστήματος και παρά τα 80 του χρόνια, συνεχίζει την αναζήτηση πέρα από το Ηλιακό μας σύστημα.
Ο λόγος για τον Δρ. Σταμάτιο Κριμιζή, ο οποίος μέσω των πειραμάτων του έχει «ταξιδέψει» στο Διάστημα με τις σπουδαιότερες αποστολές της ΝΑSA.
Όπως μου λέει, η ενασχόλησή του με την αστρονομία προέκυψε τυχαία, μιας και ο ίδιος αρχικά ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του καριέρα ως ηλεκτρολόγος μηχανικός. Μια συνάντηση ωστόσο με τον καθηγητή James Van Allen, που είχε ανακαλύψει τις ζώνες ακτινοβολίας γύρω από τη Γη, στάθηκε ικανή να τον «μαγέψει» και να του αλλάξει την επαγγελματική σταδιοδρομία.
Το Big Bang
Μετά από 35 χρόνια ακούραστης διαστημικής εξερεύνησης ο κ. Κριμιζής μπορεί να πει με βεβαιότητα, ότι έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το σύμπαν. Όπως λέει, οι έρευνες δείχνουν ότι γαλαξίες στο σύμπαν καθώς απομακρύνονται από τη Γη αυξάνουν συνεχώς την ταχύτητά τους. « Αυτή η μικρή λεπτομέρεια, δεν είχε ληφθεί υπόψη στην “κανονική” θεωρία του Αϊνστάιν. Με λίγα λόγια αμφισβητείται η βασική αντίληψη για τη δημιουργία του σύμπαντος-το λεγόμενο Big-Bang. Δεν λέω ότι το Big-Bang θα καταργηθεί αλλά υπάρχουν τώρα και άλλες θεωρίες που είναι αρκετά διαφορετικές».
Όσον αφορά τα περιθώρια της επιστημονικής παρατήρησης, ο κ. Κριμιζής, εναποθέτει τις ελπίδες του για το άμεσο μέλλον στο Voyager. Σύμφωνα με τον ίδιο, το συγκεκριμένο διαστημόπλοιο αποτελεί το μοναδικό ανθρώπινο κατασκεύασμα που μπορεί να βγει έξω από το ηλιακό μας σύστημα. « Έχουμε φτάσει σε μικρή απόσταση έξω από την ατμόσφαιρα του ήλιου. Ελπίζουμε ότι θα παίρνουμε δεδομένα μέχρι το 2025 κάτι που σημαίνει ότι θα γίνει το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που θα ξεπεράσει την βαρύτητα του ήλιου και θα εξερευνήσει το άγνωστο», δηλώνει.
Εμπειρίες
Το γεγονός πάντως ότι ασχολείται επί δεκαετίες με τα διαστημικά φαινόμενα, του έχει χαρίσει δυνατές εμπειρίες και τρομακτικές εκπλήξεις. Μία από αυτές ήταν όταν ανακάλυψε ότι υπάρχει πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον Κρόνο. Συγκεκριμένα, παρατήρησε στο νότιο πόλο ενός φεγγαριού του Κρόνου, τον Εγκέλαδο, ρωγμές από τις οποίες εξέρχονται πίδακες νερού. Όταν αποφάσισε με την ομάδα του, να στείλει διαστημόπλοιο σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από τον Εγκέλαδο προκειμένου να το εξερευνήσει, διαπίστωσε πως δεν ήταν μόνο πίδακες νερού αλλά όλα τα βασικά συστατικά για την ύπαρξη ζωής. « Είχε διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα και οξέα. Το πώς βρέθηκαν αυτά στο βάθος του Εγκέλαδου είναι ανεξήγητο και υποδεικνύει ότι οι πιθανότητες βιολογικής δραστηριότητας και στο ηλιακό μας σύστημα είναι προφανώς αρκετές», υπογραμμίζει.
Αίσθηση του προκάλεσε ακόμα όταν το voyager 1 πέρασε από τον Δία και ανακάλυψε ότι ένα από τα φεγγάρια του, η Ιώ, είχε γύρω στα 13 ηφαίστεια εκ των οποίων το μεγαλύτερο ήταν 10 φορές πιο δυνατό από οποιοδήποτε στη γη. «Αυτό ήταν μια έκπληξη τρομακτική την οποία δεν περίμενε κανείς. Ήταν η πρώτη φορά που βρήκαμε σε ουράνιο σώμα εκτός της γης ηφαιστειακή δραστηριότητα. Πλέον, έχει αποδειχθεί πως αυτό δεν είναι μοναδικό στο ηλιακό μας σύστημα. Ο Ερμής είχε ηφαίστειο στο παρελθόν ενώ ενδείξεις για ηφαίστεια έχουμε και στην περιοχή του Τρίτωνα που είναι δορυφόρος του Ποσειδώνα», αναφέρει.
Ο Έλληνας Αϊνστάιν σε ώρα παράδοσης
Eκτόξευση
Αυτό τον καιρό ο κύριος Κριμιζής κατασκευάζει στο εργαστήριό του, το διαστημόπλοιο «Ηλιακός Εξερευνητής» που στόχο έχει-το 2018 που θα εκτοξευθεί-να φτάσει σε απόσταση περίπου 6 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον ήλιο (πολύ κοντά) προκειμένου να τον εξερευνήσει.
Εκείνο που τονίζει με ιδιαίτερη έμφαση ο κ. Κριμιζής, είναι ότι η διαστημική τεχνολογία χρησιμοποιείται πλέον από όλο τον κόσμο. Τα κινητά τηλέφωνα, τα gps και οι ακτινογραφίες που γίνονται στα νοσοκομεία, είναι, όπως εξηγεί, βασισμένα σε τεχνολογία η οποία αρχικώς δημιουργήθηκε για διαστημικές αποστολές «Όσοι έχουν την εντύπωση ότι ξοδεύονται χρήματα πολλά στο διάστημα και ότι δεν έχει αυτό καμιά επίπτωση στην καθημερινή μας ζωή, δεν καταλαβαίνουν ότι συνεχώς χρησιμοποιούν τεχνολογία και προϊόντα του διαστήματος στην καθημερινότητά τους», διευκρινίζει.
Who is who
O Σταμάτης Κριμιζής γεννήθηκε στο Βροντάδο Χίου το 1938. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Minnesota (πτυχίο Φυσικής 1961) και Iowa (M.Sc. 1963, PhD. 1965) των ΗΠΑ. Διετέλεσε καθηγητής της Σχολής Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Iowa και το 1968 ως ηγέτης Ομάδας Διαστημικής Φυσικής και Διαστημικών Οργάνων στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Το 1980 διορίστηκε Chief Scientist στη Διοίκηση Διαστημικής, της οποίας έγινε διευθυντής το 1991. Ήταν υπεύθυνος για τις δραστηριότητες 600 περίπου επιστημόνων, μηχανικών και άλλου προσωπικού. Από τον Απρίλιο του 2004 είναι ομότιμος διευθυντής.
Το Δεκέμβριο του 2006 ανέλαβε ως Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδος στο συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) μεχρι το Σεμπτέμβριο του 2010, οπότε ανέλαβε την προεδρία του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ).
Πρωτοστάτησε στην υλοποίηση του προγράμματος Discovery της NASA, που αφορά στην πραγματοποίηση πλανητικών αποστολών χαμηλού κόστους. Η πρώτη απ’ αυτές τις αποστολές, το διαστημόπλοιο NEAR σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Johns Hopkins, εκτοξεύθηκε το 1996, τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον αστεροειδή `Έρωτα για ένα χρόνο και προσεδαφίστηκε επιτυχώς στις 12 Φεβρουαρίου 2001. Μοναδική επίτευξη του Κου Κριμιζή παγκοσμίως είναι ότι όργανά του έχουν εξερευνήσει όλους τους πλανήτες.