«Στην Ελλάδα αγνοούν την Παρηγορική Ιατρική»

Από την Κέλλυ Φαναριώτη 

Ήταν το μακρινό 1986 όταν η Αθηνά Βαδαλούκα, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών σήμερα , ίδρυσε στο Αρεταίειο νοσοκομείο το πρώτο Εκπαιδευτικό  Κέντρο Πόνου, με σκοπό την θεραπεία των καρκινοπαθών που υπέφεραν από  βασανιστικούς  πόνους αλλά και των οικογενειών τους. Η απώλεια ενός δικού της προσώπου και η εικόνα που είχε από τα άλλα κράτη όπου ταξίδευε διαρκώς για μετεκπαιδεύσεις, την έκαναν να πάρει αυτή την πρωτοβουλία και 11 χρόνια μετά, μαζί με άλλους επιστήμονες ίδρυσε την Ελληνική Εταιρία Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας (ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α).

Σήμερα, τρεισήμισι δεκαετίες  μετά από την ημέρα που γνώρισε στους πάσχοντες και τους οικείους τους την θεραπεία  του πόνου, η ίδια έχει αμέτρητες ιστορίες να διηγηθεί αλλά κι ένα μεγάλο παράπονο διότι το ελληνικό κράτος, σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά, αρνείται πεισματικά να συμπεριλάβει την Παρηγορική Ιατρική στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

«Η Παρηγορική Ιατρική ανακουφίζει το υποφέρειν. Απευθύνεται σε άτομα που πάσχουν από καταληκτικές για τη ζωή ασθένειες, όπως καρκίνος, νεφροπάθειες, καρδιακά νοσήματα , νευρολογικές παθήσεις και άλλα. Στόχος είναι να δώσει στον ασθενή μια ποιότητα ζωής, θεραπεύοντας τον πόνο και τα συνοδά συμπτώματα, ενώ παράλληλα προσφέρεται και ψυχολογική υποστήριξη καθώς και εναλλακτικές θεραπείες», μου αναφέρει χαρακτηριστικά  η γιατρός, τονίζοντας πως σε άλλες χώρες αποτελεί ξεχωριστή ειδικότητα της Ιατρικής ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν στον εθνικό σχεδιασμό.

«Δυστυχώς, εδώ δεν δίνεται σημασία στην  ποιότητά της  ανθρώπινης ζωής από τους έχοντες θέσεις εξουσίας. Πρέπει να αλλάξει εκ θεμελίων το υγειονομικό μας σύστημά», σημειώνει.

Σήμερα υπάρχουν συνολικά 57 Κέντρα Πόνου στην Ελλάδα, τα οποία στελεχώνονται αποκλειστικά από εθελοντές γιατρούς, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Δυστυχώς, δεν υπάρχει μονάδα μέτρησης που να μας δείχνει την ανακούφιση που προσφέρουν όλα αυτά τα χρόνια, ωστόσο, τα μηνύματα που λαμβάνουν από τους ασθενείς είναι ενδεικτικά του έργου που προσφέρουν και, μάλιστα, αφιλοκερδώς.

«Δε με νοιάζει να πεθάνω, αλλά δε θέλω να πεθάνω με πόνους»

«Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια κοπέλα 38 ετών, με καρκίνο στο συκώτι. Τα είχε δοκιμάσει όλα αλλά ο πόνος δεν υποχωρούσε κι έτσι ήρθε σε εμάς. Αφού της έβαλα αντλία επισκληρίδιας έγχυσης, ανακουφίστηκε. Την επόμενη ημέρα που συμπωματικά ήταν και τα γενέθλιά της με πήρε τηλέφωνο για να με ευχαριστήσει, λέγοντάς μου πως της έκανα το καλύτερο δώρο διότι κατάφερε να βγει για φαγητό με τον σύζυγο και τα δυο της παιδιά. Οι φρικτοί πόνοι που είχε ως τότε, δεν της επέτρεπαν να βγαίνει. Μετά από λίγες ημέρες πέθανε, όμως, το γεγονός ότι χάρη σε εμάς πέρασε τα τελευταία της γενέθλια όπως τα ήθελε, είναι σπουδαίο», διηγείται η κ. Βαδαλούκα.

Ένας άλλος ασθενής για πολλούς μήνες ούρλιαζε από τους πόνους και δεν  μπορούσε να ξαπλώσει ανάσκελα. Όταν απευθύνθηκε στην ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α ο πόνος υποχώρησε και η ικανοποίηση τόσο του ίδιου όσο και της οικογένειάς του που τον έβλεπε να υποφέρει, ήταν τεράστια.

«Τώρα ζω σαν άνθρωπος και όχι σαν εγκαταλελειμμένο ζώο, τον θυμάμαι να μου λέει», εξηγεί συγκινημένη η γιατρός.

Όπως εξηγεί, οι φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών δείχνουν εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον για την Παρηγορική Ιατρική, ωστόσο το γεγονός πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει σαν ειδικότητα, αποτελεί τεράστιο πλήγμα τόσο για τον ίδιο τον κλάδο όσο και για τους ασθενείς. «Είναι ξεκάθαρα θέμα πολιτικής βούλησης», λέει κατηγορηματικά η ίδια και μετά από μια μικρή παύση προσθέτει: «Έχω όμως ελπίδα, αλίμονο αν δεν είχα μετά από 35 χρόνια αγώνα. Δεν ξέρω αν θα ζω για να δω το όραμά μου να υλοποιείται αλλά θέλω να πιστεύω ότι κάποτε θα γίνει».

«Πήρα πίσω τη ζωή μου»

Ενδεικτική της αναγκαιότητας της Θεραπείας Πόνου και  Παρηγορικής Ιατρικής για τους βαρέως πάσχοντες είναι η περίπτωση του 52χρονου Γιώργου Μπέριου που τον περασμένο Ιανουάριο διαγνώστηκε με καρκίνο στον οισοφάγο.

Οι απανωτές χημειοθεραπείες του προκαλούσαν μουδιάσματα σε χέρια και πόδια που σταδιακά απλώνονταν σε όλο του το κορμί καθώς και έναν έντονο πόνο που έδινε, όπως λέει, την αίσθηση ότι τον διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα.

«Επί 20 χρόνια γυμναζόμουν σε καθημερινή βάση και ξαφνικά το σώμα μου δεν μπορούσε να υπακούσει στις εντολές μου. Αδυνατούσα ακόμη και να σταθώ όρθιος αν δεν υποβασταζόμουν από δύο άτομα. Φανταστείτε το σοκ που υπέστην, η ψυχολογία μου έφτασε στο ναδίρ», λέει και προσθέτει πως τα πάντα άλλαξαν όταν ο γαστρεντερολόγος του τού συνέστησε την ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α

«Μέσα από ειδικά μασάζ κι ένα χάπι για τον πόνο η κατάστασή μου άλλαξε θεαματικά και πλέον είμαι λειτουργικός στην καθημερινότητά μου. Το γιατί ο γιατρός που μου έκανε τις χημειοθεραπείες τόσους μήνες δε μου συνέστησε το χάπι αυτό, είναι απορίας άξιο. Δυστυχώς, διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει συνεννόηση μεταξύ γιατρών», λέει.

Εκείνο που τον συγκλόνισε είναι το γεγονός πως η κ. Βαδαλούκα ήταν δίπλα του εθελοντικά και μάλιστα μπορούσε να τη βρει στο κινητό της τηλέφωνο οποιαδήποτε ώρα της ημέρας χρειαζόταν βοήθεια.

«Δεν πίστευα πως εκεί έξω υπάρχουν γιατροί που είναι πρώτα άνθρωποι και μετά επιστήμονες. Μέσα λοιπόν από τη χειρότερη εμπειρία της ζωής μου που ήταν ο καρκίνος, έμαθα ότι δεν είναι όλοι οι γιατροί ίδιοι. Κι ευχαριστώ θερμά την κυρία Βαδαλούκα γι΄αυτό το ‘’μάθημα’’», καταλήγει.