Εκπαίδευση…κεκλεισμένων των θυρών!

Από την Κέλλυ Φαναριώτη 

Την απόφαση να αφήσει τη σχολική αίθουσα δημοτικού στις Σέρρες και να μεταφερθεί στο κατάστημα κράτησης των φυλακών Νιγρίτας αναλαμβάνοντας να μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις του σε ισοβίτες, ληστές και παντός είδους παραβάτες του νόμου, πήρε ο 52χρονος δάσκαλος κ. Αναστάσιος Λασπάς.

Όλα ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2016, όταν δήλωσε συμμετοχή στη σχετική προκήρυξη προκειμένου να αποσπαστεί στη Νιγρίτα. Σήμερα, είναι ο διευθυντής του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών, και, όπως παραδέχεται, ουδέποτε μετάνιωσε γι ‘αυτή του την απόφαση.

«Ήταν μια πρόκληση για’μένα όλο αυτό. Μου έδωσαν έναν άδειο χώρο και δημιούργησα σχολείο. Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία. Μέσα στη φυλακή αυτό που διαπίστωσα είναι ότι ένα μεγάλο αγαθό που έχουμε εμείς οι άνθρωποι, είναι η ελευθερία, την οποία δυστυχώς την ξεχνάμε διότι τη θεωρούμε αυτονόητη. Η ελευθερία είναι κάτι τρομερό».

Αυτή τη στιγμή το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών Νιγρίτας έχει συνολικά 80 μαθητές. Για να παρακολουθήσει κάποιος τα μαθήματα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην έχει απολυτήριο Γυμνασίου ή να είναι αλλοδαπός. Μετά το πέρας δύο σχολικών χρόνων, ο κρατούμενος – μαθητής παίρνει το πολυπόθητο απολυτήριο, που είναι ισάξιο με αυτά που δίνονται σ’ένα συμβατικό σχολείο εκτός φυλακών. Μάλιστα, ένας τρόφιμος όταν φοιτά για κάθε ημέρα που φοιτά στο σχολείο, κερδίζει δυο ημέρες φυλακής. «Πρόκειται για τα λεγόμενα μεροκάματα. Δηλαδή μια μέρα σχολείου, σημαίνει δυο μέρες έκτισης ποινής», εξηγεί ο κ. Λασπάς.

Καλύτεροι μαθητές οι…ισοβίτες!

Όπως αναφέρει, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ξεκίνησαν το σχολείο προκειμένου απλά να κερδίσουν ημέρες. Στη συνέχεια, ωστόσο, το σχολείο τους κέρδισε με αποτέλεσμα το καλοκαίρι που ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος μαθημάτων, οι κρατούμενοι να το αποζητούν. Οι πιο επιμελείς μαθητές πάντως, είναι σύμφωνα με τον κ. Λασπά οι ισοβίτες. «Είναι πολύ συνειδητοποιημένοι καθώς γνωρίζουν πως θα περάσουν εκεί μέσα 25 ολόκληρα χρόνια. Δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τα μαθήματα και τους σέβονται όλοι οι υπόλοιποι έγκλειστοι», τονίζει.

Εκείνο που έχει όμως ιδιαίτερη σημασία για τον ίδιο, είναι το γεγονός πως ακόμη και οι πιο αδιάφοροι μαθητές, έγιναν τελικά φιλομαθείς. «Φέραμε κοντά μας ακόμη και τους πιο δύσκολους. Το σχολείο είναι κάτι μαγικό. Επιπλέον, τα σωφρονιστικά ιδρύματα στην Ελλάδα, έχουν μόνο τηλεόραση κι ένα υποτυπώδες γυμναστήριο. Οι κρατούμενοι δεν έχουν πώς να περάσουν το χρόνο τους. Επομένως, αργά ή γρήγορα διαπιστώνουν πως στο σχολείο μαθαίνουν πράγματα και περνά η ώρα τους».

Εκτός από τα μαθήματα που παρακολουθούν οι έγκλειστοι, συμμετέχουν παράλληλα και σε διάφορες δραστηριότητες, όπως θεατρικές παραστάσεις και συγγραφή σεναρίου. Πέρυσι μάλιστα, δημιούργησαν ένα μικρό φιλμ για το ρατσισμό γράφοντας οι ίδιοι το σενάριο ενώ πρόσφατα στο πλαίσιο ενός μαθητικού διαγωνισμού, έφτιαξαν ένα μικρής διάρκειας βίντεο με τίτλο «Αύριο είναι Δευτέρα» όπου συμμετέχει και ο γνωστός τραγουδιστής Νίκος Βουρλιώτης.

«Είναι μαγική η εκπαίδευση. Βλέπεις ανθρώπους που έχουν κάνει παρανομίες, από κλοπές, μέχρι φόνους, να παίζουν θέατρο και λες ”Μα είναι δυνατόν”; Ανεβάσαμε τη χριστουγεννιάτικη θεατρική παράσταση με τίτλο «Ο Άη Βασίλης συλλαμβάνεται». Ακούγεται πιθανότατα απλό αλλά δεν αντιλαμβάνεστε το πόσο δύσκολο είναι να παίξει κανείς θέατρο μέσα στη φυλακή. Η φυλακή είναι πολύ δύσκολη και σκληρή σε αυτά τα θέματα. Υπάρχει πάντα ο φόβος ότι θα σε κοροϊδέψει κάποιος», λέει προσθέτοντας ότι γι’αυτόν ακριβώς το λόγο, το ρόλο μιας γυναίκας, τον έπαιξε μια συνάδελφος εκπαιδευτικός και όχι κάποιος κρατούμενος.

Τα προβλήματα και ο συνωστισμός

Σύμφωνα με τον κ. Λασπά, το σωφρονιστικό σύστημα της Ελλάδας δεν έχει ουδεμία σχέση με αυτό άλλων χωρών, όπου υπάρχουν οργανωμένες δομές για τους φυλακισμένους. Όπως χαρακτηριστικά λέει, κάτι τέτοιο θα ευνοούσε όχι μόνο τους ίδιους τους τρόφιμους αλλά και την Πολιτεία.

«Αν καταφέρουμε να σωφρονίσουμε αυτούς τους ανθρώπους δε θα ξαναμπούν φυλακή. Πολλά παιδιά μπαινοβγαίνουν στα κελιά δεν έχει νόημα αυτό. Επιπλέον η φυλακή έχει τεράστιο κόστος, έχει υπαλλήλους, έχει έξοδα που τα αναλαμβάνουν οι πολίτες. Η ίδια η Πολιτεία πρέπει να δημιουργήσει θεσμούς ώστε να μειωθεί ο αριθμός των εγκλείστων».

Ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα με τις ελληνικές φυλακές, είναι ότι είναι μεικτές. Υπάρχουν δηλαδή σ’ένα κελί τοξικομανείς, άνθρωποι που έκαναν μικροκλοπές, άλλοι που κατηγορούνται για οικονομικό έγκλημα και κάποιοι που καταδικάστηκαν για δολοφονία. «Αυτό είναι λάθος. Τα νεαρά κυρίως άτομα που μπαίνουν μέσα για μικροκλοπές, έχουν την καλύτερη … ”ενισχυτική διδασκαλία” μέσα στο κελί, όταν βγουν έξω στην κοινωνία, ενδέχεται να είναι επικίνδυνοι».