Ένα πρωί στους Αλκοολικούς Ανώνυμους

Από την Κέλλυ Φαναριώτη

«Απέκτησα πρόβλημα με την καρδιά και βρέθηκα ένα βήμα πριν τη σχιζοφρένεια. Κάθε φορά που έμπαινα στο σπίτι, τα παιδιά μου κρυβόντουσαν κάτω από το κρεβάτι και στο τέλος η γυναίκα μου με παράτησε. Γυρνούσα στους δρόμους μεθυσμένος, κάνοντας την ανάγκη μου ενώ περπατούσα χωρίς να με νοιάζει αν με κοιτάνε ή τι λένε για μένα. Ήθελα μόνο να πίνω». Η ιστορία του 58χρονου – καθαρού πλέον- Κώστα είναι μία μόνο από τις αμέτρητες που θα ακούσει κανείς σ’ένα παλιό διαμέρισμα επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Εκεί, μπαινοβγαίνουν νυχθημερόν άνθρωποι κάθε ηλικίας, άλλοτε κατεστραμμένοι από το αλκοόλ, κι άλλοτε εντελώς «καθαροί» που θέλουν να παραμείνουν έτσι και να μην πέσουν ξανά στην παγίδα του «πρώτου ποτηριού».

Οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι που συστάθηκαν στην Ελλάδα το 1981 αποτελούνται από γυναίκες και άνδρες όλων των κοινωνικών στρωμάτων, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι η απόφαση να ξεπεράσουν το πρόβλημα του αλκοολισμού. Τα μέλη πραγματοποιούν σε καθημερινή βάση δύο συναντήσεις που μοιάζουν με ομαδική ψυχοθεραπεία χωρίς όμως την παρουσία επαγγελματία κι αφού διαβαστούν τα «12 βήματα» και οι»12 παραδόσεις», μια άτυπη Βίβλος του αλκοολισμού για ανάρρωση κι αυτοβοήθεια , ξεκινούν οι προσωπικές εξιστορήσεις.

Στην είσοδο του πολυσυζητημένου αυτού διαμερίσματος, συνάντησα δύο μέλη, τα οποία όσο περνούσε η ώρα γινόντουσαν ολοένα και περισσότερα. Ο Γιώργος που απευθύνθηκε στους Αλκοολικούς Ανώνυμους πριν 21 χρόνια, αφού έκανε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν προκειμένου να μου εξηγήσει πως ιδρύθηκε η αδελφότητα, στη συνέχεια με μύησε στον τρόπο λειτουργίας της.

«Όσοι έρχονται εδώ, είναι ναυάγια, ερείπια, άνθρωποι κατεστραμμένοι από το αλκοόλ που έχουν αποφασίσει πως δε θέλουν να πιουν ξανά», εξηγεί με στόμφο επισημαίνοντας πως τα στερητικά συμπτώματα υπάρχουν και είναι δυνατά αλλά τα μέλη της ομάδας είναι διαθέσιμα όλο το 24ωρο όταν παραστεί ανάγκη.

«Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί κάποιος να τηλεφωνήσει τα ξημερώματα σε κάποιο άλλο μέλος ζητώντας βοήθεια. Ο δεύτερος με τη σειρά του θα πάρει ακόμη έναν και θα έρθουν εδώ να συζητήσουν. Αν το περιστατικό είναι πιο ήπιο, αυτό μπορεί να γίνει και τηλεφωνικά. Στηριζόμαστε μονάχα στις εμπειρίες μας, δε λέμε ποτέ τη γνώμη μας», υπογραμμίζει.
Στη μέση του μεγάλου ορθογώνιου τραπεζιού που καθόμασταν, εκεί δηλαδή που πραγματοποιούνται οι συναντήσεις, υπήρχε ένας μεταλλικός κουμπαράς όπου τα μέλη αφήνουν όποιο ποσό θέλουν και μόνο όταν τους περισσεύει, για τα λειτουργικά έξοδα. Όπως εξηγεί ο Γιώργος, οι Α.Α. είναι εντελώς ανεξάρτητοι και δεν αποδέχονται καμιά χορηγία, είτε από ιδιώτη, είτε από το κράτος.

«Είναι αρχή μας αυτό. Το άσκοπο χρήμα μολύνει κι εμείς αποζητούμε μια καθαρή ψυχική διάθεση, όχι επειδή είμαστε καλοί άνθρωποι αλλά κυρίως διότι αν δε μείνουμε καθαροί μέσα μας, κινδυνεύουμε να ξεκινήσουμε πάλι το ποτό», εξηγεί και αναφέρεται στο παράδειγμα μιας εύπορης οικογένειας που θέλησε να προσφέρει χρήματα στους Α.Α. ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την ανάρρωση ενός συγγενή. «Δεν δεχθήκαμε το ποσό αυτό, είμαστε εντελώς αυτόνομοι και δεν συνδεόμαστε με κανέναν. Και φυσικά είμαστε πάντα διαθέσιμοι να βοηθήσουμε όποτε αυτό ζητηθεί, χωρίς φυσικά οικονομικό όφελος», ξεκαθαρίζει.

«Έγινα βίαιος, η οικογένειά μου δεν ήθελε να με βλέπει. Είμαι καλά χάρη στους Α.Α.»

Στην κεντρική θέση του τραπεζιού καθόταν ο Βασίλης, ένας άνδρας γύρω στα 40 που όταν τον βλέπει κανείς για πρώτη φορά, δε φαντάζεται ότι υπήρξε αλκοολικός. Η σχέση του με το ποτό ξεκίνησε από την τρυφερή ηλικία των 11 χρόνων κι όσο περνούσε ο καιρός αυτό γινόταν απαραίτητο καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας. Όταν η κατάστασή του χειροτέρεψε, χρειάστηκε να νοσηλευθεί σε κλινική δύο φορές, κίνηση που όπως μου λέει, ήταν αναποτελεσματική.

«Όσο ήμουν μέσα, σκεφτόμουν μόνο το ποτό. Θυμάμαι πως είχα αποφασίσει να πίνω μόνο το βράδυ ή μόνο ένα ποτήρι με το φαγητό. Δε μπορούσα να το βγάλω από το μυαλό μου το αλκοόλ. Και τις δύο φορές που βγήκα από την κλινική, γύρισα πάλι στα ίδια και ίσως σε χειρότερα χάλια», εξομολογείται. Η βία που ασκούσε στα παιδιά του και τη σύζυγό του είχαν σαν αποτέλεσμα να μείνει μόνος του και να ξεκινήσει, όπως μας λέει, τις απειλές. Ωστόσο, όλα άλλαξαν όταν η γυναίκα του που είχε ακούσει για τους Α.Α., τον άφησε στην είσοδο κι έφυγε.

«Εδώ ένιωσα απίστευτη ταύτιση αλλά και ζεστασιά από τα υπόλοιπα μέλη κι αυτοί ήταν οι λόγοι που με κράτησαν. Ακολουθώντας τα 12 βήματα και με τη βοήθεια των υπολοίπων, έμεινα καθαρός. Είδα τη γυναίκα μου ξανά μετά από κάποια χρόνια και σχεδόν δε με αναγνώριζε. Είμαστε ξανά μαζί και η σχέση με τα παιδιά μου έχει αποκατασταθεί», λέει φανερά ικανοποιημένος. Εκείνο που του έμαθε όλη αυτή η εμπειρία είναι πως μπορεί το πρόβλημά του να φάνταζε βουνό, αλλά η λύση βρέθηκε και η ζωή του έφτιαξε ξανά.

«Κακοποίησα την οικογένειά μου με τον αλκοολισμό μου. Είμαι καθαρός 12 χρόνια»
Τη σκυτάλη πήρε ο άλλος Γιώργος της παρέας, ένας ευγενικός άνδρας, η πορεία του οποίου αποδεικνύει περίτρανα πως ο αλκοολισμός δεν είναι αθεράπευτος. Όπως μου είπε, στο ποτό έβρισκε καταφύγιο από τα προβλήματα και την πίεση της καθημερινότητάς του και μπορεί οι εικόνες του αλκοολικού πατέρα του να του προκαλούσαν απέχθεια, ωστόσο δεν καταλάβαινε πως τελικά έκανε ακριβώς τα ίδια.

«Ξεκίνησα να πίνω από μικρός αλλά ποτέ δεν παραδεχόμουν πως είχα πρόβλημα αλκοολισμού. Ένιωθα άνετος κι απελευθερωμένος κάθε φορά που έπινα και με τον καιρό το ποτό έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Υιοθετούσα τις συμπεριφορές του βίαιου πατέρα μου χωρίς να το συνειδητοποιώ», αναφέρει. Η επιθετικότητα, η εξαφάνισή του από το σπίτι για ημέρες και τα τροχαία ατυχήματα, ήταν κάποιες μόνο από τις συνέπειες που είχε επάνω του το ποτό. Μάλιστα, η μητέρα του έφτασε σε σημείο να μπει στο νοσοκομείο από το άγχος της, ένα περιστατικό που δυστυχώς δεν τον ένοιαξε καθόλου τότε.

«Χρειάστηκε να περάσουν έξι χρόνια από αυτό το συμβάν για να ζητήσω βοήθεια. Πήγα οικειοθελώς σ’έναν ψυχίατρο και μου μίλησε για τους Αλκοολικούς Ανώνυμους. Ένιωσα πως αυτό το μέρος το αναζητούσα χρόνια. Πολλές φορές νιώθω σα να έρχομαι πρώτη φορά εδώ κι αυτό δεν είναι κάτι που κάνω τυχαία. Το κάνω για να μην ξεχάσω διότι αν το κάνω, είναι πολύ εύκολο να ξαναπιώ», επισημαίνει.
Τελειώνοντας τη δική του εξομολόγηση επισήμανε πως μπορεί κάποιος να ξεφύγει από αυτή την κόλαση που ακούει στο όνομα αλκοολισμός, αρκεί να το έχει πάρει απόφαση. «Όλοι πιστεύαμε πως η δική μας περίπτωση ήταν η χειρότερη. Φυσικά δεν ισχύει αυτό. Εδώ μέσα συνάντησα περιστατικά από αυτά που αποκαλούμε “τελειωμένα”, τα οποία εν τέλει συνήλθαν».

Η συνάντησή μας είχε ολοκληρωθεί και στο διαμέρισμα έμπαιναν νέα άτομα για την αγγλόφωνη συνάντηση. Ήταν γυναίκες και άνδρες από Αμερική και διάφορες ευρωπαϊκές χώρες που στον 6ο όροφο της Λ. Αλεξάνδρας βρήκαν το καταφύγιο που δε φανταζόντουσαν ότι υπάρχει πριν γνωρίσουν τους Α.Α.