Η μουσική στην υπηρεσία της επιστήμης

Από την Κέλλυ Φαναριώτη

Μπορεί άραγε η μουσική να επηρεάσει τον κόσμο, να προλάβει παθήσεις ή και να βελτιώσει τη ποιότητα ζωής σε άτομα τρίτης ηλικίας; Ο Ευθύμης Παπατζίκης μουσικός ψυχολόγος και νευροεπιστήμονας, απαντά ξεκάθαρα: ναι.

Στόχος του 36 χρονου έλληνα ακαδημαϊκού, είναι να διαμορφώσει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με βάση τη μουσική για παιδιά ηλικίας έως 4 ετών, όπου θα προλαμβάνονται παθήσεις όπως η δυσλεξία και ο αυτισμός.

«Σκεφτείτε: τι καταλαβαίνει πρώτα ένα νεογέννητο; Τις λέξεις ή το τραγούδι; Ο ήχος, επειδή επιδρά σε όλο το σώμα μας και τον αναλύουμε με τον εγκέφαλο, συμβάλει στην διαμόρφωση του τελευταίου. Είναι πάρα πολύ σημαντικό από την περίοδο που γεννιέται ένας άνθρωπος να μπορεί να υπάρξει ένα σωστό πλαίσιο ώστε ο εγκέφαλος να αναπτυχθεί αποτελεσματικά. Μέσα από τις έρευνες που κάνουμε προσπαθούμε να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό πλαίσιο μέσα από τη μουσική», δηλώνει στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ».

Πρόληψη

Κατά τον κ. Παπατζίκη, η μουσική μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο και αποτελεσματικό εργαλείο για την πρόληψη ασθενειών αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ατόμων στην τρίτη ηλικία.
«Η δυσλεξία, που είναι αρκετά διαδεδομένη τον τελευταίο καιρό είναι μια μορφή βιολογικής και ψυχολογικής πάθησης που αφορά τη γλώσσα. Επειδή η γλώσσα έχει να κάνει με φωνήματα και με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας αναλύει τους ήχους για να τη δημιουργήσει, οι λέξεις ουσιαστικά είναι ήχος, η δομή τους δηλαδή αποτελείται από τον ήχο και τον τρόπο που τον χρησιμοποιούμε. Άρα, πολύ πρακτικά αν δεν πάρουμε τα σωστά ακουστικά ερεθίσματα όσο είμαστε ακόμα μικροί, υπάρχουν πάρα πολύ σοβαρές πιθανότητες να παρουσιάσουμε προβλήματα όπως είναι η δυσλεξία», εξηγεί.
Επιπλέον, ιδιαίτερα χρήσιμη μπορεί να αποδειχθεί η μουσική και σε άτομα που πάσχουν από Πάρκινσον. Σύμφωνα με το νεαρό επιστήμονα, ο εγκέφαλος υπό το άκουσμα της μουσικής παράγει συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές, όπως για παράδειγμα την ντοπαμίνη, η οποία στη συγκεκριμένη νόσο βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
«Όταν με την επίδραση της μουσικής καταφέρουμε να παράξουμε αυτού του είδους τους νευροδιαβιβαστές, είναι ουσιαστικά σα να επικεντρώνουμε στο πρόβλημα χρησιμοποιώντας τη μουσική ως εργαλείο για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής ασθενών. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι γιατρεύουμε, απλώς διευκολύνουμε τη καθημερινότητα των ασθενών».

Εκπαίδευση

Ο νεαρός μουσικός, ερευνητής και καθηγητής θεωρεί πως στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι σωστές δομές σε ακαδημαϊκό επίπεδο, προκειμένου να αναπτυχθεί η μουσική. Ωστόσο αναγνωρίζει πως υπάρχουν άτομα που πραγματικά γνωρίζουν το αντικείμενο. «Στο εξωτερικό κάποιος μπορεί να έχει πρόσβαση σε πληροφορείς, εγκαταστάσεις και έναν κοινωνικό περίγυρο που στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχει. Ο καλύτερος δρόμος για ένα νέο θα ήταν να ξεκινήσει τις σπουδές του από την Ελλάδα και να τις συνεχίσει στο εξωτερικό », τονίζει ο κ. Παπατζίκης και προσθέτει: «Φαντάζομαι ότι επειδή υπάρχει διάθεση από τον κόσμο και ειδικά από τους επαγγελματίες και τους ακαδημαϊκούς, κάποια στιγμή αυτό θα αλλάξει αρκεί να εστιάσουμε πραγματικά μέσα στην τάξη, εκεί που γίνεται η εκπαίδευση της μουσικής και εκεί που μπορεί να δημιουργηθούν βάσεις ώστε να προχωρήσουμε παρακάτω και να έχουμε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα».

Πρωταρχική σημασία για τον ίδιο έχει η χρήση, η κατανόηση και η προσέγγιση της μουσικής μ’έναν διαφορετικό τρόπο. Όπως εξηγεί, δε φτάνει πια να συζητάμε για το πόσο καλά μας κάνει να νιώθουμε η μουσική αλλά θα πρέπει να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για κάτι που χρησιμοποιούμε σε όλες τις εκφάνσεις και σε όλες τις εμπειρίες της ζωής μας.

Who is who

O Eυθύμης Παπατζίκης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη και σπούδασε στη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει αποκτήσει οκτώ πτυχία και τίτλους πάνω στη μουσική εκτέλεση, εκπαίδευση, μουσική ψυχολογία και νευροεπιστήμη.
Επιπλέον, έχει εργαστεί σε κορυφαία πανεπιστήμια όπως το Harvard University και το University of London.

Εκτός από την ακαδημαϊκή του καριέρα, ως βιολιστής έχει εμφανιστεί στις μεγαλύτερες αίθουσες και φεστιβάλ σε ολόκληρη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική όπως το Cathedral της Κολωνίας, το Salthouse Music Festival στην Αγγλία, το Prades International Music Festival στη Γαλλία και το Summit Music Festival στη Νέα Υόρκη.
Στη Θεσσαλονίκη ο Ευθύμης διευθύνει το Music R.E.D. Group (Research – Education- Development), ένα επιστημονικό ερευνητικό κέντρο, στελεχομένο από ερευνητές διαφόρων ειδικοτήτων, άμεσα ή έμμεσα συνδεδεμένων με τη μουσική, με στόχο να συνδέσει την επιστημονική δράση στη μουσική με την ανθρώπινη φύση και κοινωνική δράση.