Κήρυκας της μουσικής στα Πέρατα του Κόσμου

Από την Κέλλυ Φαναριώτη 

Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η δύναμη της μουσικής προκειμένου ν’ απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο; Σε αυτό ερώτημα κλήθηκε ν’ απαντήσει πριν από μερικά χρόνια ο Πάνος Καράν αποφασίζοντας να ταξιδέψει σε κάθε γωνιά της Γης για να προσφέρει παρηγοριά σε αυτούς που το έχουν ανάγκη.

Ο διεθνούς φήμης σολίστ που ίδρυσε το 2011 τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό «Keys of Change», πήρε στα χέρια το φορητό του πιάνο και ξεκίνησε τη μικρή του Οδύσσεια όντας πεπεισμένος πως οι νότες είναι ικανές να θεραπεύσουν τις κοινωνικές πληγές που ανοίγουν τα καθημερινά προβλήματα. Μάλιστα, θέλοντας να διαψεύσει τα κλισέ που θέλουν την κλασική μουσική να απευθύνεται σε λίγους, επισκέφτηκε τη Σιέρα Λεόνε, την Ουγκάντα, τον Αμαζόνιο, την πληγείσα από πάμπολλα δεινά Φουκουσίμα αλλά και πολλά ακόμη μέρη. 

«Πρόκειται για μια παγκόσμια δραστηριότητα ανθρώπινης έκφρασης. Όταν μοιράζεσαι την ομορφιά ενός αφρικανικού ρυθμού, μιας μελωδίας από το Μπαλί ή, στη δική μου περίπτωση, μιας σονάτας του Μπετόβεν, αυτό δεν έχει σύνορα , μιλάει σ’ όλη την ανθρωπότητα», μου λέει ο ίδιος. 

Εμπειρίες

Όταν πριν από κάποια χρόνια επισκέφθηκε τη Σιέρα Λεόνε, δεν φανταζόταν τα μικρά θαύματα που θα εκτυλίσσονταν μπροστά στα μάτια του. Όπως εκμυστηρεύεται, το ταξίδι αυτό παραμένει ανεξίτηλο στη μνήμη του κι αυτό γιατί μολονότι η κλασική μουσική ήταν εντελώς άγνωστη στους κατοίκους της περιοχής, εν τέλει τους ενέπνευσε και εκφράστηκαν εκπληκτικά μέσω της κίνησης. «Μια ομάδα πρώην ιερόδουλων πετάχτηκε αυθόρμητα από τις καρέκλες για να χορέψει με ελληνική μουσική, και στη συνέχεια με Τσαϊκόφσκι. Χίλιοι κρατούμενοι στη φυλακή δημιούργησαν σχεδόν εξέγερση χτυπώντας τα πόδια τους στον ρυθμό του Χαίντελ. Μια ομάδα τυφλών παιδιών χόρεψε θεαματικά ακούγοντας Σοπέν και χοροπηδούσε μέσα σ’ ένα μικρό δωμάτιο εκφράζοντας ελεύθερα αυτή τη νέα μουσική, με τον πιο όμορφο τρόπο, ίσως επειδή κανένας δεν τους είπε ότι δεν μπορούν», εξηγεί τονίζοντας πως η μουσική μπορεί να διαλύσει προκαταλήψεις και μίσος. «Είναι ένας από τους πιο απλούς, και πιο υποτιμημένους τρόπους, να κάνουμε το κόσμο μας καλύτερο».

Εξίσου συναρπαστική όμως ήταν και η εμπειρία του στον Αμαζόνιο, τον οποίο επισκέφθηκε ξανά τον περασμένο Οκτώβρη. Οι περιπέτειές του εκεί ξεκίνησαν το 2011 σε μια προσπάθεια να βρει απάντηση στο ερώτημα «γιατί παίζει μουσική». Τελικά, όπως λέει, διαπίστωσε τη δύναμή της και εντυπωσιάστηκε με το γεγονός ότι μπορεί να φέρει τους ανθρώπους κοντά χωρίς καμία ανάγκη μετάφρασης ή επεξήγησης και να δώσει ελπίδα και δύναμη σε στιγμές βαθύτατης κρίσης.

Όμως, στο τελευταίο του ταξίδι εκεί, συνέβη κάτι που τον συγκίνησε αρκετά. «Πήγα σε ένα χωριό ιθαγενών στο οποίο τελευταία φορά βρέθηκα πριν από εφτά χρόνια. Προσπαθώντας να βρω κάποιο από τα παιδιά που είχα γνωρίσει τότε, βρήκα μια νεαρή κοπέλα που καθόταν ήσυχη στο πίσω μέρος της αίθουσας ενός σχολείου. Την πλησίασα και τη ρώτησα αν ήταν εκεί την τελευταία φορά κι αν θυμάται κάτι. Μου απάντησε ήρεμα, πως ναι, πήγαινε ακόμη όταν άκουσε τη μουσική μου για πρώτη φορά, και πως ο ήχος αυτός είχε μείνει μέσα της για πολύ καιρό. Μάλιστα, πριν από λίγο καιρό όταν γεννήθηκε ο γιος της, αποφάσισε να του δώσει το όνομά μου».

Η ελπίδα μετά την καταστροφή

Όταν το 2013 ολοκλήρωσε το τρίτο μουσικό του ταξίδι στην Φουκουσίμα, όπου μαζί με την ομάδα του, ερμήνευσε κονσέρτα για τα παιδιά, που περνούσαν τεράστιες εξαιτίας του πυρηνικού  ατυχήματος και του τσουνάμι που ακολούθησαν το φονικό σεισμό, εντυπωσιάστηκε από την υποδοχή του κόσμου. «Έπαιξα ένα ρεσιτάλ σ’ έναν από τους προσωρινούς καταυλισμούς, όπου όλοι έκλαιγαν ακούγοντας το Sakura, προσπαθώντας μάταια να συγκρατήσουν τους αναστεναγμούς της θλίψης. Χαμόγελα και δάκρυα, χωρίς μετάφραση, χωρίς λόγια, χωρίς γλώσσα. Και ο ντόπιος επιζών της μουσικής: ένα πιάνο Yamaha, που έπαθε ζημιές από το τσουνάμι και το επισκεύασε ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, έχει γίνει διάσημο σ’ όλο τον κόσμο ως σύμβολο αναγέννησης», περιγράφει.

Συναυλία στη Νέα Υόρκη

Τον περασμένο Ιούνιο ο Πάνος Καράν παρουσίασε ρεσιτάλ πιάνου στο Κάρνεγκυ Χωλ της Νέας Υόρκης, έναν ιστορικό χώρο στη σκηνή του οποίου έχουν ανέβει οι μεγαλύτεροι συνθέτες και ερμηνευτές της κλασικής μουσικής της τζαζ και της ποπ των τελευταίων 120 χρόνων. Το κονσέρτο αυτό αποτελεί μέρος ενός κύκλου συναυλιών που θα πραγματοποιηθούν στο Λονδίνο και το Τόκιο και σκοπό έχουν εκτός από τη μουσική ερμηνεία, την παρουσίαση των δραστηριοτήτων του «Keys Of Change» καθώς και την εξεύρεση πόρων.

«Είναι μια εξαιρετικά όμορφη και εκλεπτυσμένη αίθουσα με εντυπωσιακή ακουστική και λόγω της ιστορικότητάς της, αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο ορόσημο για έναν μουσικό. Βέβαια, μια αίθουσα συναυλιών, ακόμα και το Κάρνεγκυ Χωλ, δεν παύει να είναι απλά ο χώρος μέσα στον οποίο η μαγεία της μουσικής μπορεί να λάβει χώρα. Κατά τον ίδιο τρόπο, η μαγεία αυτή μπορεί να συμβεί για παράδειγμα σε ένα απομακρυσμένο χωριό του Αμαζονίου, σε ένα ορφανοτροφείο στην Σερβία, σε μία παραγκούπολη στο Μεξικό, όπως και έχει γίνει τους τελευταίους μήνες μέσω των προσπαθειών του οργανισμού Keys of Change».