Ο Έλληνας που δίνει ελπίδα σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση

Από την Κέλλυ Φαναριώτη 

Η περίπτωση του Θεσσαλονικιού καθηγητή Εμβιομηχανικής στο πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα Νίκου Στεργίου είναι από εκείνες που επιβεβαιώνουν πως οι κανόνες είναι για να σπάνε. Μεγαλωμένος με πολλή πείνα και ακόμη περισσότερες στερήσεις , πάλεψε σκληρά και με πολύ κόπο έφτασε ως την άλλη άκρη του Ατλαντικού, όπου πλέον ακολουθεί μια σπουδαία ακαδημαϊκή καριέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μέσα από τις έρευνές του δίνει ελπίδα σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα και μωρά με εγκεφαλική παράλυση. «Το ότι πρέπει να είσαι γόνος αστών για να φτάσεις ως εκεί, είναι ένας μύθος. Οι δυσκολίες που βίωσα ως παιδί με ώθησαν στη μελέτη προκειμένου να καταφέρω να ζήσω μια αξιοπρεπή ζωή. Βέβαια, τότε δεν φανταζόμουν καν πως θα έφτανα ως εδώ», μου λέει.

Ο δρ. Στεργίου σήμερα διευθύνει στο πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα το εργαστήριο Εμβιομηχανικής – μιας επιστήμης που μελετά την εφαρμογή αρχών της Φυσικής, των Μαθηματικών και της Βιολογίας  στην ανθρώπινη κίνηση – και μαζί με την επιστημονική του ομάδα κάνει έρευνες με στόχο τη θεραπεία ανθρώπων με σκλήρυνση κατά πλάκας, Πάρκινσον και άλλες νευρολογικές ασθένειες. Όμως η έρευνα που κυριολεκτικά «απογείωσε» τη φήμη του είναι η θεραπεία μωρών με εγκεφαλική παράλυση, έναν τομέα πάνω στον οποίο δούλεψε μαζί με την ομάδα του για περισσότερο από μια δεκαετία.

«Με την πάροδο των χρόνων καταφέραμε να βρούμε μια θεραπεία, μέσω της οποίας μπορεί ένα μωρό με εγκεφαλική παράλυση να πετύχει την καθιστή θέση»,λέει και διευκρινίζει για ποιο λόγο αυτό είναι τόσο σπουδαίο:«αυτό σημαίνει πως έχουμε καταφέρει να πετύχουμε την ισορροπία του κορμού και του κεφαλιού. Είναι δηλαδή το πρώτο βήμα για να πάει κανείς μετά σε όρθια θέση και εν συνεχεία σε βάδισμα», εξηγεί. Τα αποτελέσματα των ερευνών του πριν από λίγα χρόνια εντυπωσίασαν και το αμερικανικό κράτος που δώρισε στο πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα το αξιοσημείωτο ποσό των 11 εκατομμυρίων δολαρίων προκειμένου ο ίδιος να επεκτείνει το εργαστήριό του – το μοναδικό που υπάρχει στον κόσμο στον τομέα της εμβιομηχανικής – και να δημιουργήσει ένα κέντρο ερευνών. «Φανταστείτε κάτι σαν το δικό μας Δημόκριτο. Έστειλα μια πρόταση στο κράτος και οι ιθύνοντες αφού μελέτησαν τις έρευνες που είχα κάνει ως τότε και αξιολόγησαν τις προτάσεις που κατέθεσα, μου απάντησαν θετικά μετά από έναν χρόνο. Το μέγεθος της ευλογίας είναι τεράστιο», αναφέρει.

Τα δύσκολα παιδικά χρόνια

Η πορεία ωστόσο προς την καταξίωση ήταν δύσκολη, γεμάτη ανέχεια, στερήσεις και εργασία από την τρυφερή ηλικία των 12 ετών. Ώσπου να ενηλικιωθεί, εργάστηκε ως εκφορτωτής, σερβιτόρος και πλασιέ προκειμένου να βοηθήσει τη μητέρα του και τον αδερφό του, ο οποίος πλέον ακολουθεί μια επιτυχημένη καριέρα καρδιολόγου στη Θεσσαλονίκη. «Μεγάλωσα χωρίς πατέρα και η μητέρα μου καθάριζε σπίτια. Δε μπορούσαμε να ζήσουμε από τα λιγοστά χρήματα που έβγαζε, οπότε αναγκάστηκα να δουλέψω. Υπήρχαν στιγμές που δεν είχαμε να φάμε και δε θυμάμαι να έχω φορέσει ποτέ μου καινούρια ρούχα πριν από τα 17 μου», σημειώνει. Τα χρόνια πέρασαν και τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων έδειξαν πως πέρασε στη σχολή Φυσικής Αγωγής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, μια σχολή που ο ίδιος αντιμετώπισε με συνέπεια και σοβαρότητα κι ας μη σταμάτησε να εργάζεται. «Ξεκινούσα τη δουλειά στις τέσσερις το πρωί ώστε να προλαβαίνω στις 10 να παρακολουθώ τα μαθήματα. Δούλευα σε εργοστάσιο με βούτυρα, δεν είχα επιλογή». Ολοκλήρωσε τις σπουδές του με άριστα ενώ μια διπλωματική εργασία που έκανε επάνω στο αθλητικό παπούτσι, τον έφερε για πρώτη φορά σε επαφή με την Εμβιομηχανική.

Ο υψηλός βαθμός του πτυχίου του, τού χάρισε μια υποτροφία από το πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα για ένα μεταπτυχιακό στη Φυσιολογία της Κίνησης. «Άρπαξα την ευκαιρία από τα μαλλιά και στρώθηκα στη δουλειά. Εκτός από τα μαθήματα που έπρεπε να παρακολουθώ, απαιτούνταν να διδάσκω σε εργαστήρια και να συμμετέχω σε έρευνες των καθηγητών μου», λέει και θυμάται την πρώτη φορά που κλήθηκε να διδάξει μπροστά σε εκατό μαθητές μιλώντας στα αγγλικά: «καθόμουν στο γραφείο μου και με είχε λούσει κρύος ιδρώτας από το άγχος. Δεν είχα τόση μεγάλη άνεση στα αγγλικά, όμως έθεσα στον εαυτό μου το εξής ερώτημα: ”Προτιμάς να βγεις στο έδρανο και να διδάξεις στα αγγλικά ή να γυρίσεις στη Θεσσαλονίκη και να φτιάχνεις από τα ξημερώματα βούτυρα στο εργοστάσιο;” Το πως τελικά βλέπουμε τα πράγματα εξαρτάται από τα βιώματά μας», λέει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.

Η πίστη στο Θεό και η επιστροφή στην Ελλάδα

Τις θύμισες από τα όχι και τόσο ξέγνοιαστα παιδικά χρόνια τις κουβαλά μαζί του ως τώρα και, όπως παραδέχεται, νιώθει υποχρέωσή του να ευχαριστεί κάθε μέρα το Θεό για όσα απλόχερα του πρόσφερε. «Εκτός από το ότι πιστεύω πως δεν πρέπει να ξεχνά κανείς τις ρίζες του διότι αυτό τον κρατά ταπεινό στη μετέπειτα ζωή του, νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη για όσα κατάφερα. Η χριστιανική πίστη αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου και με έχει κρατήσει όρθιο στα πιο δύσκολα. Είναι πάντα το καταφύγιό μου», τονίζει. Ο διακεκριμένος επιστήμονας επισκέπτεται τη γενέτειρά του, τη Θεσσαλονίκη, όταν οι υποχρεώσεις του τού το επιτρέπουν όμως σε καθημερινή βάση ενημερώνεται για τις εξελίξεις στη χώρα του. Εκείνο που τον θλίβει περισσότερο είναι το γεγονός πως τόσα χρόνια μετά από την ημέρα που έφυγε για τη Νεμπράσκα, η αξιοκρατία και η αξιολόγηση είναι δυο λέξεις εντελώς άγνωστες. «Σαν πρόεδρος τμήματος στο πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα αξιολογούμαι από όλους τους καθηγητές μου και από τους  φοιτητές κάθε χρόνο και οι αξιολογήσεις αυτές δεν έρχονται σε εμένα, γνωστοποιούνται στους από πάνω μου. Υπάρχει μια συνεχής αξιολόγηση στην Αμερική.  Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει παντελής έλλειψη αξιοκρατίας,αντί το κράτος να επιβραβεύει τους άριστους, έχουμε φτάσει στο σημείο η αριστεία να θεωρείται πρόβλημα”, λέει με παράπονο και συνεχίζει : “Οι δυνατότητες που έχουμε σαν λαός είναι απίστευτες. Υπάρχουν πολλοί Έλληνες στο εξωτερικό, πολύ σπουδαίοι επιστήμονες που διαπρέπουν, όμως, αντί η Ελλάδα που έχει μια μεγάλη δεξαμενή ταλέντων σε άλλες χώρες να τους αξιοποιεί και να τους βοηθά, τους στερεί ακόμη και το δικαίωμα της ψήφου”.  Κατά τον κύριο Στεργίου δεν αρκούν μονάχα οι επενδύσεις στην Ελλάδα προκειμένου να σπάσει ο φαύλος κύκλος του λεγόμενου Brain Drain (μαζική φυγή Ελλήνων στο εξωτερικό) αλλά θα πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο αξιοκρατίας και αξιολόγησης.

Σε ερώτηση αν ο ίδιος θα επέστρεφε ποτέ στην Ελλάδα, η απάντησή του ήταν κατηγορηματική. «Φυσικά και θα βοηθούσα την πατρίδα μου σε περίπτωση που μου ζητούσαν να αναλάβω κάποιο πόστο. Άλλωστε, ποιος δε θέλει να ζει σε μια τόσο όμορφη χώρα;».