Ο “συνωστισμός” των νεκρών στα κοιμητήρια της Αττικής (ΦΩΤΟ)

Από την Κέλλυ Φαναριώτη

Κουτιά στοιβαγμένα κατά εκατοντάδες, λευκές ετικέτες με τα ονόματα εκείνων που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πήραν το δρόμο για το “μεγάλο ταξίδι” αλλά και ξεθωριασμένα πορτρέτα με λίγα ξερά λουλούδια, συνθέτουν το σκηνικό που σήμερα θυμίζει ένα οστεοφυλάκιο στα κοιμητήρια των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.

Άλλωστε, ο μεγάλος συνωστισμός που παρατηρείται στα νεκροταφεία, οδηγεί σχεδόν μοιραία στην εκταφή των νεκρών ανά τρία χρόνια και τη μεταφορά τους στα οστεοφυλάκια. Το δε κόστος της εκταφής στοιχίζει στους συγγενείς του νεκρού κοντά στα 200 ευρώ ενώ για τη συντήρηση των οστών πρέπει να καταβάλλουν το ποσό των 50 ευρώ ετησίως – το κόστος ανεβαίνει ανάλογα με τον αριθμό των θανόντων συγγενών. Σε περίπτωση μάλιστα, που κάποιος μπορέσει να ανταπεξέλθει οικονομικά σε κάτι τέτοιο, τα κόκαλα πετιούνται σ’ένα πηγάδι, γνωστό και ως χωνευτήρι και με ειδικές χημικές ουσίες γίνεται η θρυμμάτιση

Η διαδικασία της εκταφής είναι ιδιαίτερα μακάβρια, ωστόσο, είναι υποχρεωτική προκειμένου ο τάφος να νοικιαστεί ξανά από τον επόμενο.

Όπως μου είπε η 51χρονη Φ. που κάνει αυτή τη δουλειά τα τελευταία 14 χρόνια, η έλλειψη χώρου στα νεκροταφεία είναι τόσο μεγάλη, που αναγκάζεται σε καθημερινή βάση να κάνει τρεις εκταφές στο δημοτικό κοιμητήριο που εργάζεται. «Φορώντας ειδικές μάσκες και γάντια ανοίγουμε τον τάφο, σκίζουμε τα ρούχα του νεκρού κι αν το σώμα είναι σε αποσύνθεση, βγάζουμε τα κόκκαλα, τα απολυμαίνομε με χλωρίνη και τα δίνουμε στην οικογένεια, η οποία με τη σειρά της θα τα δώσει στα ειδικά οστεοφυλάκια. Σε περίπτωση που το σώμα δεν έχει λιώσει ακόμη, το αφήνουμε για έξι ακόμη μήνες», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Πρόκειται, σύμφωνα με την ίδια, για μια ιδιαίτερα δύσκολη δουλειά καθώς έρχεται αντιμέτωπη με σκληρές εικόνες, ωστόσο, για λόγους καθαρά βιοποριστικούς είναι αναγκασμένη να την κάνει. «Παρά το γεγονός πως κάνω αυτό το επάγγελμα για αρκετά χρόνια, το θέαμα δε συνηθίζεται. Ειδικότερα όταν πρέπει να ανοίξω τάφους μικρών παιδιών και νέων ανθρώπων σοκάρομαι διότι είμαι κι εγώ μητέρα και καταλαβαίνετε πως νιώθω», υπογραμμίζει φανερά συγκινημένη.

ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗ

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια οποιαδήποτε σκέψη για κάτι περισσότερο από την αναμονή θα μπορούσε από μόνη της να θεωρηθεί αναθεωρητική και επικίνδυνη έναντι των πατροπαράδοτων ηθών της χώρας. Πλέον όμως και κυρίως μετά την ωρίμανση της ιδέας, η εναλλακτική ταφή της καύσης των νεκρών γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ.

Πάντως, η διαδικασία φαίνεται να έχει «κολλήσει» παρά τη θέσπιση του νέου νομικού πλαισίου που δίνει τη δυνατότητα σε όποιο δήμο το επιθυμεί να φτιάξει τις σχετικές εγκαταστάσεις, καθώς παραμένουν οι παραδοσιακές αντιδράσεις από το στρατόπεδο της εκκλησίας. Ο Αντώνης Αλακιώτης, πρόεδρος της Επιτροπής για το Δικαίωμα της Αποτέφρωσης Νεκρών στην Ελλάδα μου εκφράζει την αγανάκτησή του για τη κατάσταση που επικρατεί. «Αγωνίζομαι από το 1996 για το δικαίωμα της καύσης του νεκρού εξαιτίας μιας υπόσχεσης που έδωσα σ’έναν φίλο μου πριν πεθάνει. Εκείνο λοιπόν που κατάλαβα όλα αυτά τα χρόνια, είναι πως οι δήμαρχοι πριν τις εκλογές και για να συσπειρώσουν τους προοδευτικούς ψηφοφόρους, υπόσχονται αποτεφρωτήρια. Ωστόσο, όταν εκλέγονται ξεχνούν τις υποσχέσεις τους επειδή φοβούνται να τα βάλουν με την εκκλησία», τονίζει αναφερόμενος στον δήμαρχο Θεσσαλονίκης που ουκ ολίγες φορές έχει εκφράσει την επιθυμία του για τη δημιουργία κρεματορίου στη συμπρωτεύουσα. “Ο κ. Μπουτάρης έχει πει τόσες φορές πως θα φτιάξει αποτεφρωτήριο που πολλοί Θεσσαλονικείς πιστεύουν ότι υπάρχει στην πόλη τους”, τονίζει.

ΚΟΣΤΟΣ

Σύμφωνα με έρευνα του ICAP, το 51% των ελλήνων προτιμά την αποτέφρωση από την ταφή γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τον αυξανόμενο αριθμό εκείνων που επισκέπτονται τη Βουλγαρία ή τη Γερμανία προκειμένου να αποτεφρώσουν τον συγγενή τους. Το συνολικό κόστος για μια τέτοια διαδικασία όμως αγγίζει τα 2.500 ευρώ, όσο δηλαδή η παραδοσιακή ταφή στα χριστιανικά νεκροταφεία, τη στιγμή που σύμφωνα με την Ελληνική Κοινωνία Αποτέφρωσης, θα μπορούσε να γίνει στη χώρα μας έναντι 1.000 ευρώ το πολύ.

«Από τις χώρες της Ευρώπης  μόνο η Ελλάδα και τα Σκόπια δεν διαθέτουν αποτεφρωτήριο. Δηλαδή οι 300.000 καθολικοί έλληνες πολίτες, οι 100.000 προτεστάντες και οι υπόλοιποι αλλόθρησκοι που υποβάλλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις στο ελληνικό κράτος, στερούνται των ταφικών τους δικαιωμάτων», τονίζει με νόημα. Βασική αιτία, όπως μου λέει, είναι πως εξαιτίας της εκταφής που υποχρεωτικά γίνεται ανά τρία χρόνια, πολλοί θα είναι εκείνοι που θα προτιμήσουν την αποτέφρωση προκειμένου να αποφύγουν αυτή την βέβηλη διαδικασία αλλά και για να γλιτώσουν χρήματα. «Έτσι οι παπάδες θα χάσουν το μεροκάματο από τα νεκροταφεία κι αυτός είναι και ο λόγος που αντιδρούν τόσο έντονα», προσθέτει.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αποτέφρωσης σημειώνει πως η τέφρα του νεκρού μπορεί να θαφτεί μέσα στη γη ή σε ένα νεκροταφείο, να παραμένει σε έναν ειδικό χώρο που λέγεται τεφροφυλάκιο και είναι αντίστοιχο του γνωστού οστεοφυλακίου ή να φυλαχτεί μέσα σε τεφροδόχους στα σπίτια. Ακόμη σε περίπτωση που οι συγγενείς το επιθυμούν, υπάρχει δυνατότητα διασκορπισμού σε χώρους που ήταν η τελευταία επιθυμία του θανόντος.

Στη φωτογραφία βλέπετε μια βιοδιασπώμενη τεφροδόχο που μπορεί να τοποθετηθεί στη θάλασσα και τη φύση.

Σε περίπτωση που η επιθυμία του νεκρού ήταν να πεταχτεί η τέφρα του στη θάλασσα, οι συγγενείς, μεταφέρουν την στάχτη του στην ειδική αυτή τεφροδόχο και κρατώντας την από τα δύο σχοινιά τη ρίχνουν σιγά σιγά στη θάλασσα. Μάλιστα το νερό μπαίνει μέσα από τις δύο μικρές τρύπες κι όσο περνά η ώρα η τεφροδόχος βυθίζεται και ανάλογα το υλικό διαλύεται από τρεις ημέρες έως τρεις μήνες.