...ιστορίες που αξίζει να διαδοθούν!

Μαρτυρίες ανθρώπων που πάλεψαν με το φάντασμα της υπερφαγίας

Από την Κέλλυ Φαναριώτη

*Επειδή η ανωνυμία είναι μια βασική αρχή του προγράμματος των Α.Υ., στο ρεπορτάζ δεν αναφέρονται τα πραγματικά ονόματα όσων δέχθηκαν να μοιραστούν μαζί μου την ιστορία τους.

Το ρολόι δείχνει 10:50 π.μ. κι έξω από το χώρο που στεγάζει τις συναντήσεις των Ανώνυμων Υπερφάγων στο Χαλάνδρι, βλέπω τρεις γυναίκες να περιμένουν. Καθώς πλησιάζω, γυρίζουν προς το μέρος μου χαμογελώντας και με ρωτούν: «Είσαι καινούρια»; Αφού τους εξηγώ ποια είμαι (σ.σ. είχαμε συνεννοηθεί τηλεφωνικά πως θα παρευρεθώ ως δημοσιογράφος στη συνάντησή τους) μπαίνουμε μέσα και καθόμαστε γύρω από το ορθογώνιο τραπέζι. Μόλις η ώρα πήγε 11 ακριβώς, τα μέλη ξεκίνησαν με την προσευχή της γαλήνης και εν συνεχεία διάβασαν ένα ανάγνωσμα με τίτλο «η Πρόσκλησή μας προς εσένα» που περιγράφει την αρρώστια της ψυχαναγκαστικής υπερφαγίας και τη λύση των Δώδεκα Βημάτων. Όσο περνούσε η ώρα, όλο και περισσότερα άτομα έμπαιναν στην αίθουσα, χωρίς ωστόσο να αποσπάται η προσοχή των υπόλοιπων μελών που διάβαζαν τα Δώδεκα Βήματα και εν συνεχεία τις Δώδεκα Παραδόσεις.

Κάποιες από τις φράσεις που κοσμούν τον τοίχο στον τόπο συνάντησης των Α.Υ.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, όποιος ήθελε να πάρει το λόγο, σήκωνε το χέρι του και μιλούσε για την εμπειρία του, για το τι κατόρθωσε και τι όχι να κάνει μέσα στην εβδομάδα αναφορικά με το φαγητό.

Μετά από μιάμιση ώρα – όσο δηλαδή διαρκούν οι συναντήσεις των Α.Υ. – όλα τα μέλη πιάστηκαν χέρι με χέρι λέγοντας δυνατά την προσευχή της γαλήνης. Στο τέλος αγκαλιάστηκαν όλοι μαζί ανανεώνοντας το ραντεβού τους για την επόμενη φορά.

Πώς λειτουργεί

Σ’ ένα ισόγειο της οδού Σ. Βενιζέλου στο Χαλάνδρι συναντιούνται κάθε Σάββατο άνθρωποι άνω των δεκαοχτώ ετών, εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους που έχουν όμως ψυχαναγκαστική σχέση με το φαγητό. Πρόκειται για τους Ανώνυμους Υπερφάγους, μια ομάδα αλληλοβοήθειας, πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενη που δεν έχει καμιά σχέση με δημόσια ή ιδιωτική οργάνωση, πολιτική κίνηση, ιδεολογία ή θρησκευτική δοξασία.

Όπως μου διευκρίνισαν τα μέλη, το πρόγραμμα παρά το γεγονός ότι έχει αναφορές στο Θεό, δεν είναι καθόλου θρησκευτικό αλλά πνευματικό. «Ο θεός εδώ δεν έχει να κάνει με θρησκευτικά σύμβολα αλλά με μια δύναμη έξω από εμάς, μπορεί για παράδειγμα να είναι η δύναμη της ομάδας ή του προσωπικού υποστηρικτή που έχει ο καθένας. Υπάρχουν βέβαια και άτομα που είναι θρησκευόμενα αλλά απαγορεύεται την ώρα της συνάντησης να μιλήσει κανείς για τη θρησκεία στην οποία πιστεύει. Κάνουμε αναφορά στον Θεό ως ανώτερη δύναμη, όπως  ο καθένας την αντιλαμβάνεται».

“Μια μέρα τη φορά” είναι ο στόχος των Α.Υ. για την αποχή από την ψυχαναγκαστική υπερφαγία

Ακολουθώντας τα Δώδεκα Βήματα και τις Δώδεκα Παραδόσεις μοιράζονται τις προσωπικές τους εμπειρίες τους αναφορικά με το φαγητό και η «νίκη» του ενός δίνει δύναμη και κουράγιο στα άλλα μέλη προκειμένου να ξεπεράσουν την εμμονή με το φαγητό. Στην Ελλάδα, οι Α. Υ. υπάρχουν από το 1983 ενώ σήμερα λειτουργούν φυσικές ομάδες σε έξι διαφορετικές πόλεις καθώς και διαδικτυακές συναντήσεις. Η πρώτη συνάντηση των Α. Υ. πραγματοποιήθηκε το 1960 στο Λος Άντζελες κι από τότε, έχουν δημιουργηθεί περίπου 7.000 συναντήσεις σε περισσότερες από 70 χώρες με, περίπου 54.000 μέλη.

Σοφία: «Έχασα 35 κιλά και γλίτωσα τον ακρωτηριασμό του ποδιού μου»

«Γεννήθηκα εννιά κιλά, ήμουν πάντα υπέρβαρη χωρίς να τρώω υπερβολικές ποσότητες φαγητού. Σε ηλικία πέντε ετών διαγνώστηκα με διαβήτη, στην έκτη δημοτικού ζύγιζα 107 κιλά και στα 30 μου ξεκίνησα να έχω πίεση. Είμαι στους Ανώνυμους Υπερφάγους τους τελευταίους έντεκα μήνες, στη διάρκεια των οποίων κατάφερα να χάσω 35 ολόκληρα κιλά και να αποφύγω τον ακρωτηριασμό του ποδιού μου». Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στην 59χρονη κυρία Σοφία, η οποία μέχρι πέρυσι είχε σπαταλήσει ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της υγείας της. Σήμερα παρακολουθείται από εξειδικευμένους διαβητολόγους στο Τζάνειο νοσοκομείο και η βοήθεια που πήρε από τους Ανώνυμους Υπερφάγους είναι, όπως μου εξηγεί, κάτι παραπάνω από πολύτιμη.

«Από πολύ μικρή ηλικία έπρεπε να παλέψω με τη διαταραχή  μεταβολισμού, τον διαβήτη, την  πίεση και την χοληστερίνη. Έκανα δίαιτα για να χάσω κιλά αλλά έπεφτα πάνω στο διαβήτη, έφτιαχνα τη δίαιτα για το διαβήτη αλλά μετά έπεφτα πάνω στο μεταβολισμό και ούτω καθεξής. Οι γιατροί μου έμαθαν ότι για να έχω μια αρμόνια στην υγεία μου πρέπει σε κάθε γεύμα να τρώω έναν πολύ συγκεκριμένο συνδυασμό τροφών και πάντα σε συγκεκριμένες ποσότητες. Αυτό απαιτεί τεράστια πειθαρχία, την οποία απέκτησα μέσα από τους Ανώνυμους Υπερφάγους», μου εξηγεί. Εκείνο που δίνει τεράστια δύναμη στην ίδια είναι ότι βρίσκεται σε έναν χώρο με άτομα που υποφέρουν λιγότερο, περισσότερο ή το ίδιο με εκείνη και παρηγορείται διότι νιώθει πως δεν είναι μόνη.

«Οι Α.Υ. σου μαθαίνουν ότι δεν υπάρχει τέλειος άνθρωπος και ότι τα χαρίσματά σου είναι αρκετά, αρκεί να ψάξεις και θα τα βρεις. Σου μαθαίνουν ότι έχεις μια αρρώστια που ονομάζεται υπερφαγία και είναι καθαρά ψυχική και εν συνεχεία αντανακλάται στο σώμα σου. Αφού διαβάσουμε ένα κείμενο, στη συνέχεια ο καθένας, ανάλογα με τα βιώματά του λέει αυτό που τον πονά σχετικά πάντα με το φαγητό. Υπάρχουν όμως όροι. Όσην ώρα μιλάει κάποιος, κανένας άλλος δεν ακούγεται, δε σχολιάζει, δε συζητάει. Είναι σα να μιλάς στο κενό. Αυτό σε κάνει και ανοίγεσαι διότι δεν επικρίνεσαι. Δεν σχολιάζεται απολύτως τίποτα, με αποτέλεσμα να λες πιο ελεύθερα αυτό που σε πονάει. Αρχίζεις και συγκρίνεις τον πόνο του ανθρώπου που ακούς με τον δικό σου και λες «Κι εγώ αυτό έχω, το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζω». Κι εκεί λες «δεν είμαι μόνος, αυτό το ίδιο συναίσθημα της πικρίας, του πόνου κλπ, το νιώθουν κι άλλοι». Εκεί απαγορεύεται να πούμε επώνυμο, επάγγελμα, θρησκεία και πολιτικές πεποιθήσεις. Είμαι η Σοφία και τίποτα άλλο. Ένα πλάσμα το οποίο αναζητά λύσεις».

Ελίνα: «Για 18 χρόνια έπαιρνα κάθε μέρα καθαρτικά»

Η ιστορία της Ελίνας ξεκίνησε από την εφηβική ηλικία όταν ο μπαμπάς της προσπάθησε με χαριτωμένο, όπως λέει, τρόπο να της πει να χάσει λίγα κιλά. Εκείνη το εξέλαβε αλλιώς και πίστευε πως για να γίνει αρεστή στους γονείς της θα πρέπει να είναι αδύνατη. Στα 17 της ανακάλυψε τα καθαρτικά και δεν τα σταμάτησε ούτε για μια μέρα έως την ηλικία των 35.

«Είμαι ψυχαναγκαστική με το φαγητό και βουλιμική. Κάνω χρήση φαγητού για να καλύψω κάποια κενά. Στην ουσία δεν έχω διαφορά από έναν αλκοολικό, τα ίδια κενά θέλω να καλύψω, απλά τυχαίνει ο δικός μου ψυχαναγκασμός να είναι με το φαγητό. Από πολύ μικρό κορίτσι έκανα αλόγιστη χρήση φαγητού, όταν πιεζόμουν , όταν ένιωθα λύπη ή μοναξιά. Η μαμά μου μου έκρυβε τη μερέντα γιατί εγώ μπορούσα σε τρία λεπτά να καταναλώσω όλο το βαζάκι. Δεν ήμουν ποτέ χοντρό παιδί, ήμουν όμως  γεροδεμένη. Όσα χρόνια  έπαιρνα καθαρκτικά, είχα ένα με δύο υπερφαγικά επεισόδια το μήνα, μπορούσα δηλαδή να φάω μια κατσαρόλα μακαρόνια, ένα λίτρο παγωτό και πέντε πάστες. Μου έχει συμβεί να λέω ότι δεν αντέχω άλλο από το φαγητό, ότι δε μπορώ να αναπνεύσω αλλά το επόμενο λεπτό, μόλις δηλαδή δω ότι αναπνέω λίγο καλύτερα, να τρώω πάλι. Τις επόμενες ημέρες έτρωγα μια σαλάτα όλη μέρα αλλά και πάλι έπαιρνα καθαρκτικά και μάλιστα σε μεγαλύτερη ποσότητα από τη συνιστώμενη. Μοναδικός σκοπός της ζωής μου ήταν να αδυνατίσω».

Σήμερα, η Ελίνα είναι «καθαρή» δώδεκα χρόνια και έχει ένα υγιές βάρος, ωστόσο, τα γλυκά για εκείνη είναι ό,τι  το αλκοόλ για τον αλκοολικό. Με τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα των Α.Υ. έφτιαξε μια λίστα με τις κόκκινες τροφές, εκείνες δηλαδή που επιλέγει μια μέρα τη φορά να μην τις φάει. Έτσι, οι μέρες συσσωρεύτηκαν και η ίδια απέχει από τα γλυκά και τη ζάχαρη γενικότερα για δώδεκα ολόκληρα χρόνια.

«Αν μου πει κάποιος ότι δε θα φάω ποτέ ξανά στη ζωή μου γλυκό, θα τρελαθώ. Στόχος μου λοιπόν είναι να μην φάω γλυκό σήμερα. Έτσι λειτουργεί το πρόγραμμα, το οποίο έχει πολλές ομοιότητες με εκείνο των Ανώνυμων Αλκοολικών».

Η ίδια έμαθε για τους Α.Υ. από ένα δημοσίευμα εφημερίδας, το οποίο έχει κρατήσει διότι όπως μου είπε, είναι το πιο σημαντικό πράγμα που της συνέβη μετά τη γέννηση των δύο παιδιών της. Μάλιστα, παραδέχεται πως ένιωσε τεράστια ανακούφιση όταν πήγε για πρώτη φορά στους Α.Υ. και της είπαν ότι αυτό που έχει είναι αρρώστια και λέγεται ψυχαναγκαστική υπερφαγία. «Ανακουφίστηκα διότι για χρόνια αισθανόμουν ένοχη και τρομερά διαφορετική για τα τρία, ή πέντε κιλά που είχα παραπάνω  και που έπαιζαν τόσο σημαντικό ρόλο στην ευτυχία μου, στη ζωή μου, στην καθαρότητα της σκέψης μου. Έκανα και ψυχοθεραπεία αλλά το πρόγραμμα των Α.Υ. δεν προσπάθησε να με βγάλει από αυτό αλλά να λειτουργήσει επιπρόσθετα. Δε σημαίνει δηλαδή ότι αν είμαι στους Α.Υ. δεν χρειάζομαι τον διατροφολόγο, τον ψυχολόγο ή τον διαβητολόγο. Απλά χρειάζομαι και τους Α.Υ. Είμαστε πρόγραμμα αλληλοβοήθειας. Ήταν τόσο λυτρωτικό αυτό που ένιωσα όταν βρήκα κι άλλα άτομα που μου είπαν “οκ, χαλάρωσε, το κάνουμε κι εμείς”».

Η εμπειρία των δώδεκα χρόνων στους Α.Υ. της έμαθε ότι υπάρχει πολύς κόσμος που αντιμετωπίζει πρόβλημα με το φαγητό αλλά φοβάται ή ντρέπεται να το παραδεχτεί. Μάλιστα, δεν είναι λίγα τα άτομα που θέλουν να παρευρεθούν στις συναντήσεις των Α.Υ. αλλά ντρέπονται να δείξουν το πρόσωπό τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις, γίνεται μια πρώτη επαφή μέσω μιας κλειστής ομάδας στο facebook  ή μέσω skype προκειμένου ο ενδιαφερόμενος να γνωρίσει διαδικτυακά κάποια μέλη και αφού ταυτιστεί διαπιστώνοντας ότι υπάρχουν πολλοί που αντιμετωπίζουν ανάλογο πρόβλημα, να βρει το θάρρος για φυσική παρουσία.

Ματίνα: «Τόσα χρόνια έτρωγα για να κουκουλώσω τα συναισθήματά του»

Ανάλογη επιτυχία είχε και η κυρία Ματίνα μετά την απόφασή της να πάει στους Ανώνυμους Υπερφάγους πριν από δεκαέξι χρόνια. Η ίδια κάθε φορά που ένιωθε έντονα αρνητικά ή θετικά συναισθήματα, έβρισκε διέξοδο στο φαγητό με αποτέλεσμα να παίρνει αρκετά κιλά παραπάνω από το φυσιολογικό της βάρος. Τα ινστιτούτα αδυνατίσματος στάθηκαν αρκετές φορές σύμμαχός της στην προσπάθεια να επανέλθει στα κανονικά της κιλά αλλά η αδυναμία της να διαχειριστεί τα συναισθήματά της, την οδηγούσαν σ’ έναν φαύλο κύκλο.

«Όταν είμαι σε μια έντονη συναισθηματική φόρτιση, επειδή είμαι ψυχαναγκαστική με το φαγητό, μου γεννιέται στο μυαλό μου μια εμμονή, η οποία έχει να κάνει με την τροφή. Γράφω για παράδειγμα στον υπολογιστή μου και ξαφνικά αυτός μπλοκάρει. Εκείνη τη στιγμή σκέφτομαι να φάω ένα μπισκοτάκι από το πακέτο που έχω στην κουζίνα. Αυτό δε θα λύσει το πρόβλημα με τον υπολογιστή, είναι εντελώς παράλογη η πράξη μου. Αν κάνω το λάθος και πω «θα πάρω ένα μπισκοτάκι και μετά θα αντιμετωπίσω το πρόβλημα», αν πάρω δηλαδή την πρώτη ψυχαναγκαστική λιχουδιά, η εμμονή περνάει στο σώμα και ξυπνάει ο ψυχαναγκασμός. Ο ψυχαναγκασμός είναι ανυπακοή του σώματος. Εγώ έχω αποφασίσει ότι δε θα ξαναφάω μπισκοτάκια ή γλυκά, ωστόσο, το χέρι μου πάει και παίρνει και ξαναπαίρνει και κάνω ένα ψυχαναγκαστικό επεισόδιο φαγητού, το οποίο προσωρινά ανακουφίζει τα συναισθήματά μου και νιώθω λίγο καλύτερα. Σε λίγο όμως συνειδητοποιώ τι έκανα κι αισθάνομαι ντροπή και ενοχές που πάλι υπέκυψα. Ο κύκλος κλείνει παίρνοντας ξανά την απόφαση ότι δεν θα το επαναλάβω αλλά αν δεν έχω βοήθεια, ξαναγυρίζω πάλι στα ίδια. Οι περισσότερες εξαρτήσεις λειτουργούν καθ αυτόν τον τρόπο», λέει η 69χρονη στην προσπάθειά της να εξηγήσει τον κύκλο του εθισμού.

Η κα. Ματίνα όταν πήγε στους Α.Υ. ήταν 84 κιλά και μέσα σ’ ένα εξάμηνο κατάφερε να χάσει τα 20. «Εκείνο που σε μαθαίνουν οι Α.Υ. δεν είναι το τι πρέπει να φας αλλά σε βάζουν στη διαδικασία να αναρωτηθείς και να σκεφθείς γιατί θες να φας», λέει εξηγώντας πως η ίδια τόσα χρόνια χρησιμοποιούσε το φαγητό όχι για να διατηρηθεί στη ζωή υγιής αλλά για να σπάσει την ανία της, για να διασκεδάσει, για να παρηγορηθεί, να επιβραβεύσει τον εαυτό μου κι ένα σωρό άλλους λόγους.

«Στους Α.Υ. έμαθα να αντιμετωπίζω κατάματα τη ζωή και να μην κουκουλώνω τα προβλήματα με το φαγητό.  Πιστεύω ότι η παρουσία μου στις συναντήσεις των Α.Υ. μου προσφέρει μια δια βίου μάθηση εξαιρετικά υποστηρικτική για το σύνολο της ζωής μου».

Πηνελόπη: «Ο πατέρας μου με έλεγε χοντρή με αποτέλεσμα να σιχαθώ το φαγητό»

Όταν στην εφηβεία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία, στενοχωρήθηκε, βρήκε καταφύγιο στο φαγητό και πήρε τέσσερα κιλά. Ο αυστηρός πατέρας της την κατέκρινε και την αποκάλεσε «χοντρή», με αποτέλεσμα να νιώσει απόρριψη. «Για να τον εκδικηθώ σταμάτησα να τρώω κι έχασα περίπου είκοσι κιλά. Είχα σιχαθεί το φαγητό. Μετά από δύο χρόνια, πήγα στο άλλο άκρο. Έτρωγα επί τρεις συνεχόμενες ώρες απίστευτες ποσότητες φαγητού και για να ανακουφιστώ, προκαλούσα στον εαυτό μου εμετό. Αυτά τα βουλιμικά επεισόδια τα είχα μεσημέρι- βράδυ για 25 ολόκληρα χρόνια, σήμερα ζω από θαύμα», εξομολογείται η 43χρονη γυναίκα.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχει φυσιολογική σχέση με το φαγητό κι εκείνο που, όπως μου λέει, τη βοήθησε αρκετά, είναι το γεγονός ότι βρήκε ανθρώπους σαν κι εκείνη στους Α.Υ.

«Εκεί νιώθω σαν στο σπίτι μου, με καταλαβαίνουν διότι έχουν βιώσει τις ίδιες καταστάσεις. Κάθε μέρα που περνά χωρίς να παρουσιάζω επεισόδιο υπερφαγίας είναι για εμένα μια νίκη και όταν μάλιστα έρχονται δυσκολίες στη ζωή μου και τις αντιμετωπίζω χωρίς το μυαλό να μου δίνει εντολή να φάω αλλά βρίσκοντας λύσεις, νιώθω να ωριμάζω ακόμη περισσότερο».

Περισσότερες πληροφορίες για τους Ανώνυμους Υπερφάγους θα βρείτε εδώ. 

You might also like

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More

Privacy & Cookies Policy