«Κοπέρνικος»: Στα αζήτητα το υπερόπλο για τις φωτιές

Από την Κέλλυ Φαναριώτη 

Η καταστροφική πυρκαγιά που κατέκαψε 71.000 στρέμματα στα Γεράνεια Όρη δεν ανέδειξε μόνο τις αρρυθμίες που συνεχίζει να έχει η χώρα στον τομέα της πυρασφάλειας αλλά και τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρει το σύστημα επιτήρησης Γης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «Κοπέρνικος».

Οι εικόνες από τους δύο δορυφόρους του «Κοπέρνικου» που βρέθηκαν πάνω από την Αττική εκείνες τις ημέρες, έδωσαν το στίγμα καταστροφής και προκάλεσαν σοκ στη θέα της ανυπολόγιστης καταστροφής. Είναι όμως μόνο αυτή η δυνατότητα που προσφέρει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα;

Όπως εξηγεί στη «δημοκρατία» ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ιωάννης Γήτας, τα δεδομένα που συλλέγονται από τους δορυφόρους του φιλόδοξου ευρωπαϊκού προγράμματος μπορούν να προσφέρουν μια σειρά από πλεονεκτήματα στους ευρωπαίους πολίτες και μάλιστα, εντελώς δωρεάν.

«Με τη χρήση αυτών των δορυφόρων μπορεί έγκαιρα κάποιος να καταλάβει που ξέσπασε μια καινούρια πυρκαγιά. Έχουμε λοιπόν γρήγορο εντοπισμό στο σημείο έναρξης της πυρκαγιάς. Επιπλέον, η  συνεχής ροή πληροφορίας βοηθά κυρίως την πυροσβεστική υπηρεσία που ασχολείται με την κατάσβεση φωτιάς στο να αναπτύξει σωστότερα τα συστήματα πυρασφάλειας και την πυρόσβεση. Για παράδειγμα ο στρατηγός της πυροσβεστικής μπορεί να κατευθύνει καλύτερα τα επίγεια και εναέρια μέσα για το πώς θα σβήσουν τη φωτιά την ώρα καθώς οι εικόνες των δορυφόρων δείχνουν που κινείται η πυρκαγιά», αναφέρει χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως ρόλο κλειδί σε αυτό διαδραματίζει η σωστή αξιολόγηση των πληροφοριών από τους πυροσβέστες.

Η χρησιμότητα των δορυφόρων δεν σταματά εδώ, καθώς, όπως εξηγεί ο δρ. Γήτας, μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς, τα δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν από τα δασαρχεία και τη δασική υπηρεσία και να κηρυχθούν οι εκτάσεις αναδασωτέες. «Με τον τρόπο αυτό προστατεύουμε το φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, τους πρώτους μήνες μετά τη φωτιά οι δορυφόροι αυτοί συνεχίζουν να τραβούν εικόνες, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν από τις δημόσιες υπηρεσίες και από την επιστημονική κοινότητα  για τον καλύτερο σχεδιασμό της αντιπλημμυρικής προστασίας», σημειώνει.

Εκτός από τη συμβολή σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, το πρόγραμμα προσφέρει παράλληλα δωρεάν υπηρεσίες για την ατμόσφαιρα, τη θάλασσα, τη γη, την αλλαγή κλίματος και την ασφάλεια. Σύμφωνα με τη Μαργαρίτα Χρυσάκη, ειδικό διαστημικής πολιτικής του Δικτύου Ευρωπαϊκών Περιφερειών NEREUS, οι υπηρεσίες αυτές μετασχηματίζουν αυτόν τον πλούτο δορυφορικών δεδομένων σε σημαντικές πληροφορίες για την υποστήριξη περιφερειακών στρατηγικών πολιτικών με στόχο την κάλυψη αναγκών τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.

«Με άλλα λόγια, ο πολίτης βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδιασμού και της υλοποίησης του προγράμματος και των υπηρεσιών του. Γι’ αυτό τον λόγο, τα δεδομένα είναι δωρεάν και πλήρως διαθέσιμα σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες», σημειώνει στη  «δημοκρατία» η  κα. Χρυσάκη (Msc Διαστημικών Σπουδών KU Leuven, συγγραφέας της μελέτης ‘Η βιώσιμη εμπορευματοποίηση του διαστήματος: Η προσφορά ενός εθελοντικού κώδικα συμπεριφοράς για τη διαστημική βιομηχανία’ όπως δημοσιεύτηκε στο Space Policy International Journal).

Όπως εξηγεί η ίδια, ο «Κοπέρνικος» προσφέρει λύσεις σε μια ευρεία γκάμα προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι περιφέρειες και οι δήμοι στις επικράτειές τους. Το  Δίκτυο Ευρωπαϊκών Περιφερειών που χρησιμοποιούν διαστημικές τεχνολογίες NEREUS σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρούν να αναδείξουν μέσα από την πρωτοβουλία τους ‘Copernicus4regions’ πώς τα δορυφορικά δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εκσυγχρονισμό των περιφερειακών και διοικητικών αρχών με στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. «Αρχικά να τονίσω ότι είμαι πολύ περήφανη που είχαμε εθελοντές – ειδικούς από την Ελλάδα, οι οποίοι συμμετείχαν ενεργά σ’ αυτό το εγχείρημα. Περίπου 10 από τις 99 ιστορίες του βιβλίου μας αφορούν την Ελλάδα και το πως αντιμετώπισε την εκάστοτε πρόκληση με την βοήθεια του Copernicus. Μάλιστα, μια από αυτές τις ιστορίες έχει γίνει μικρή ταινία και εξηγεί πως μια λειτουργική ημι-αυτοματοποιημένη υπηρεσία χαρτογράφησης περιοχών που αναπτύχθηκε από τις ελληνικές αρχές για την υποστήριξη, συνέβαλε στην αποτελεσματικής διαχείριση μετά την πυρκαγιά στο Μάτι», προσθέτει η Μαργαρίτα Χρυσάκη.

Η Μαργαρίτα Χρυσάκη

Θέσεις εργασίας

Το πολύτιμο αυτό εργαλείο λύσεων από το διάστημα για την βελτίωση της ζωής μας μπορεί, εκτός των άλλων, να προσφέρει και πληθώρα θέσεων εργασίας, σε περίπτωση που χρησιμοποιηθεί σωστά. Όπως σημειώνει ο δρ. Γήτας,  η Ευρώπη επένδυσε στον «Κοπέρνικο» ακριβώς επειδή οι δουλειές που σχετίζονται με τη χρήση δορυφόρων και άλλων εποπτικών μέσων είναι βασικός παράγοντας ανάπτυξης μιας τοπικής οικονομίας.

«Χιλιάδες δουλειές σχετίζονται και θα σχετίζονται με τη χρήση δορυφορικών εικόνων και χαρτών. Η απελευθέρωση των δορυφορικών δεδομένων και η χρήση τους έχει βοηθήσει στην ανάπτυξη τεχνοβλαστών, οι οποίοι σχετίζονται ακριβώς με την παραγωγή έτοιμων για τον καταναλωτή προϊόντων, δημιουργώντας παράλληλα θέσεις εργασίας καθώς κάποιοι πρέπει να παράξουν αυτά τα αγαθά», υπογραμμίζει, προσθέτοντας πως με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μια σύγχρονη οικονομία που βάζει την Ελλάδα στο κέντρο των τεχνολογικών εξελίξεων της Ευρώπης.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “δημοκρατία” στις 28 Μαϊου